DESCOM 86 е џебен калкулатор произведен од RIZ (RIZ – Radio Industrija Zagreb), некаде во средината на 70-тите години. Ова е едноставен калкулатор кој може да ги извршува само четирите основни аритметички операции и да пресметува проценти. Има дисплеј со црвени светлечки диоди, со вкупно 9 цифри и може да се напојува од батерија од 9V или со надворешен адаптер за мрежен напон. Постојат уште две понапредни варијанти на DESCOM 86, многу слични по ...

Според една студија, промена во критериумот според кој се даваат оценките во училиште би можелa да им помогне на учениците да работат повеќе. Еве како... Матурските испити за грото од учениците завршија. Додека траат уписите за средните училишта и факултетите, еве едно прашање на кое вреди да се размисли: дали учениците и студентите би се труделе и би научиле повеќе на училиште ако наставниците ставаат оценки на оние што не учат или ако само ги ...

Една од најпознатите пораки што некогаш биле испратени во вселената претставува низа од 1679 бита испратени од радиотелескопот Аресибо во 1974 година. Но, ако Е.Т. ни испрати ваква низа, како ние Земјаните воопшто би можеле да започнеме да ја декодираме? Еден нов математички пристап предлага како тоа може да се изведе. За секој што се обидува да ја протолкува пораката од Аресибо – цртеж на кој, меѓу другите информации, се прикажани човек, ...

Спасувачите, кои се обидуваат да ја пронајдат мини-подморницата што исчезна попат при обидот да го посети потонатиот брод Титаник, се соочуваат со огромна задача што ги тестира границите на техничкото знаење – со само мошне мали шанси за успех, велат експертите. Тимови од целиот свет беа во трка со времето во вторникот во обидите да се лоцираат подморницата и нејзиниот петчлен екипаж пред тие да останат без кислород. Имено, се претпоставува дека ...

Земјата изгубила толку подземна вода наменета за згаснување на жедта на луѓето што тоа оставило мерлива трага во наклонот на оската на ротација на планетата. Имено, исцрпувањето на подземните акумулации од страна на човекот ја променило глобалната дистрибуција на вода толку многу што Северниот пол се поместува за повеќе од 4 сантиметри годишно. Нето изгубената вода од подземните акумулации во периодот помеѓу 1993 и 2010 година се проценува на ...

Облаците со боја на виножито се колку спектакуларен, толку и природен феномен. Тие се формираат поради ледените кристали што лебдат во облаците, слично како и кај ѕуницата. Имено облакот со боја на виножито е висок, студен облак составен од многу ситни ледени кристали, што овозможуваат, благодарение на феноменот на рефракција и рефлексија, разбивање на сончевата светлина на нејзините составни бои. Оптичкиот процес е сличен на оној што ја ...

Почетокот на неделата е време кога се бележат најголем број фатални срцеви удари. Се чини дека рутинските промени типични за викендот имаат некаква врска со тоа. Според студијата презентирана за време на Конференцијата на Британското кардиоваскуларно друштво, најсериозните форми на срцев удар се јавуваат почесто во понеделник. Студијата собрала податоци за 10 528 ирски пациенти кои пристигнале во болница помеѓу 2013 и 2018 година со симптоми на ...

Кога големите јазични модели од вештачката интелигенција (АИ) се обучуваат на податоци генерирани од машина, наместо на луѓе, тоа доведува до колапс на моделот, се вели во студијата на британски и американски истражувачи што се појави неодамна на предпринт серверот arxiv.org. „Со други зборови, употребата на [големи јазични модели] за објавување содржина на Интернет ќе го загади собирањето податоци за нивно обучување“, се вели во трудот. Ова ...

Истражувачите ги направија првите чекори кон развивање нови методи за следење и лекување на хроничната болка. Имено, според резултатите од истражувањето објавено неодамна во Nature Neuroscience, научниците успеале да идентификуваа област на мозокот поврзана со хроничната болка и откриле нејзини објективни маркери кај поединечни пациенти. Разбирањето на тоа како болката се претставува со мозочната активност, има потенцијал да овозможи ...

Стравот кој многумина го имаа, но кој можеби поради суеверие никој не се осмели да го изусти, официјално го искажа висок функционер на НАСА. Имено, постои голема загриженост дека тешкотиите во развојот на огромната нова ракета Starship од страна на SpaceX, би можеле да го доведат до одлагање на датумот на првото слетување на Месечината од програмата Артемида (Artemis). Станува збор за третата „епизода“ од мисијата, која моментално е закажана за ...

Зрно-фестивалот на алтернативна фотографија, кој своето прво издание го имаше минатата година, за една година прави голем исчекор во квалитетот и квантитетот на содржините кои ги нуди. Како единствен фестивал во регионов и меѓу ретките во светот кој ги негува благородните фотографски техники и има висок естетски стандард, Зрно на отворениот повик за дела привлече алтернативни фотографии од околу триесет земји од светот, од сите континенти. ...

По повеќегодишни најави, Apple конечно и навистина го претстави својот визир на виртуелна реалност. Настанот се случи за време на последната WorldWide Developers Conference (WWDC) одржана оваа година – во рамки на која беше прокаќан AR/VR визирот (визир за подобрена реалност и виртуелна реалност) наречен Vision Pro. Значи не Reality Pro, како што навестуваа гласините. Друга грешка што се провлече во најавите од “инсајдери” беше името на ...

Клучна цел на инженерите во полето на електрониката е развојот на сè покомпактни и поефикасни транзистори и други електронски компоненти, користејќи лесно достапни процеси и материјали. Меѓу транзисторите за кои се покажа дека се особено ветувачки се транзисторите со ефект на фероелектрично поле (FE-FET), кои личат на конвенционалните FET, но исто така вклучуваат и фероелектрични материјали. FE-FET-овите содржат изолатор на гејтот направен од ...

Најголемиот кинески производител на нафта започна со дупчење во земјината кора во басенот на реката Тарим во западна Кина, а “бушотината” се очекува да достигне длабочина од 10 километри. Која е целта на овој подвиг? Па причините се делумно економски, а делумно научни... Според кинеската државна новинска агенција Ксинхуа, кинеската национална нафтена корпорација започна со дупчење на бунарот на 30 мај оваа година. Во извештајот се наведува дека ...

Одамна не сме ја разгледале состојбата со одвишната смртност над очекуваната сезонска смртност. Големите бројки на починати од ковид се дефинитивно зад нас, па веќе можеме да подвлечеме црта и да го измериме конечниот црн биланс на епидемијата на ковид-19 во Македонија. На крајот ќе видиме и за колку години во просек им бил скратен животот на починатите од ковид. Високата одвишна смртност практично заврши во септември 2022 година со потсојот БА5 ...

Општоприфатено мислење е дека препознавањето на отпечатоци од прст е прилично безбеден метод за автентикација. Сепак, од време на време има публикации за различни начини на кои е можно да се измамат сензорите за отпечатоци. Но, сите овие методи на еден или друг начин се сведуваат на физичка имитација на прстот од сопственикот на телефонот, без разлика дали се користи силиконска подлога или отпечатен отпечаток од прст. Тоа значи дека напаѓачот ...

Едно истражување за прерано стареење спроведено со глувци покажа дека дишењето на воздухот со ниски концентрации на кислород овозможува до 50% подолг живот. Луѓето отсекогаш биле во потрага по еликсирот на животот и методите што би ни овозможиле поздрав и подолг живот. Некои неодамнешни истражувања покажаа дека за продолжување на животниот век на клетките во нашето тело, корисни може да бидат одредени лекови како метморфинот, лек наменет за ...

Daktela Chatbot ја претставува најновата еволуција во интеракцијата со корисниците на контакт центарот. За разлика од класичните, кои работат врз основа на воспоставено сценарио, тој нуди софистицирани алгоритми за контекстуално расудување и решава проблеми слични на луѓето. Способен е да остварува 1700 повици во минута. Дали ова ќе ја потисне потребата од оператори? Овој бот, заснован врз напредна вештачка интелигенција, се сеќава на контекстот ...

Меѓународен тим од научници пронашол докази кои укажуваат дека планетите можеле да се формираат за време на таканареченото „космичко пладне“. Во нивната студија, објавена во списанието Nature Astronomy, групата користела податоци од вселенскиот телескоп Џејмс Веб (JWST) за проучување на дел од Малиот Магеланов Облак за да дознае повеќе за развојот на планетите околу младите ѕвезди. Долги години, астрономите го проучуваат создавањето на планетите ...

Фотоволтаични (ФВ) фарми во налет на еуфорија на големо се градат низ земјава. Дури и државата спасот од енергетската криза го бара во ФВ централите, неоправдано кревајќи раце од термоелектраните и занемарувајќи ги хидроелектраните, иако токму овие последните би требало да ни бидат приоритет. Вишокот на понуда веќе ги дава првите резултати, воведување на ниска дневна тарифа за домаќинствата, а дава шанси и за рестартирање на некои енергетски ...

И така, ден по ден дојдовме до крајот на пандемијата на ковид 19 во светот. СЗО уште на 5.5.2023 официјално прогласи крај на вонредната состојба поради ковид-19 во светски рамки, а ИЈЗ-Скопје, во својот последен извештај од 7.5.2023 практично и кај нас „го прогласи короната за умрено“, цели 3 години откако тоа го направи тогашниот реис-ул-улема, хаџи-Сулејман ефенди Реџепи. Бројачот на денови во мојот корона-дневник запре при реден број 1 160. ...

Добри вести за систем инженерите ширум светот – сите тие наскоро ќе можат да го прецртаат WinRAR од списокот на задолжителни програми што треба да се инсталираат по поставувањето на Windows. Покрај мноштвото други нови функции кои се многу фокусирани на вештачката интелигенција, Мајкрософт објави дека следното ажурирање на Windows 11 ќе добие нативна поддршка за RAR, 7-Zip, GZ и другите вообичаени формати на датотеки за компресија. За ...

Лунарниот извидувачки орбитер на НАСА (LRO) пронајде остатоци на тлото на Месечината на местото каде во април требаше да се спушти приватно финансираниот лунарен лендер од мисијата HAKUTO-R. Се верува дека лендерот падна на површината на Месечината на 26 април, откако при неговото спуштање се случи аномалија. Приватната компанијата ispace (Испејс) го лансираше лендерот за истражување на Месечината на 11 декември 2022 година користејќи ракета на ...

Повеќе од 200 илустрации ќе бидат изложени на 5. Меѓународен фестивал за литература и илустрација за деца ЛИТЕРА 2023 кое утревечер (23 мај) во 19 часот ќе биде отворен во Музејот на град Скопје. Фестивалот годинава ќе се одржи под мотото „Свет со љубов“, а свечено ќе го отвори министерката за култура Бисера Костадиновска-Стојчевска. Во рамките на петдневната богата програма, Музејот на град Скопје до сабота (27 мај) ќе биде епицентар каде ќе се ...

Space Perspective, компанија со седиште во Флорида, нуди неверојатно искуство да патувате до работ на вселената и, се разбира, безбедно да се вратите назад. “Веќе видено”, ќе кажете. Па добро, вселенскиот туризам и не е некоја особена новост, се согласуваме. Но, она што оваа компанија ја издвојува од другите е начинот на којшто го реализира патувањето од оваа понуда – без ракета и млазни мотори! Наместо ракета тоа, Space Perspective користат ...

Петмина македонски илустратори ќе им се придружат на реномираните колеги – мултимедијални уметници од Хрватска, на петтото издание на Меѓународниот фестивал за литература и илустрација за деца ЛИТЕРА 2023 што ќе се одржи од 23 до 27 мај во Музејот на град Скопје. Тоа се дипломираните академски уметници Александар Иванов, Викторија Егорова, Гоце Илиевски, Калиопи Трпчева и Сања Симоска. Нивните дела создадени на темата „Свет со љубов“ кое е ...

Стрес, прекумерна тежина, несоница... Едно шведско истражување за квалитетот на живот на луѓето што секојдневно патуваат до нивното работно место покажа дека менталното и физичкото здравје зависи и од должината на ова секојдневно сообраќање. Размислувате за промена на работата или за преселување? Внимавајте на растојанието што ќе треба секојдневно да го поминувате за да стигнете до вашето работно место, бидејќи седентарнaта работa не е ...

Вид, допир, вкус, мирис, слух и... тоа е тоа, нели? Па, не баш. Покрај овие основни пет сетила секој од нас поседува и шесто сетило кое ни овозможува да го согледаме нашето тело – проприоцепција. Проприоцепција или кинестезија претставува способност да се чувствува сопственото тело во просторот благодарение на што, на пример, можеме да го допреме врвот од нашиот носот дури и во темница, затоа што совршено знаеме каде ни е раката и каде ни е на ...

Забраната што Италија ја воведе на почетокот од минатиот месец создаде совршени услови за да се тестира колку интензивно компјутерските програмери ja користат генеративната вештачка интелигенција. Одговорот можеби и нема да ви се допадне, бидејќи се откри дека ова се случува многу повеќе отколку што помислувате. Како што веќе пишувавме, по доста дебати на 1 април италијанската влада ја забрани употребата на ChatGPT, системот за вештачка ...

Илјадници луѓе биле подложени на генетски тестови со цел да се открие коренот на нивните развојни нарушувања. 5500 од нив откриле дека патат од некој вид ретка генетска болест. Едно британско генетско истражување, во коешто биле вклучени повеќе од 13 500 семејства со деца кои страдаат од тешки развојни нарушувања, им помогна на 5500 од нив конечно да ја добијат соодветната дијагноза. Истражувањето траело повеќе од десет години и било спроведено ...