Раното будење за многумина е тортура. Но меѓу нас има и такви на кои тоа не им претставува никаков опсобен напор, и покрај тоа што понекогаш не можат да спијат до доцна во ноќта. Ранобудниците веројатно за оваа своја способност треба да им се заблагодарат на своите предци неандерталци. Имено, неандерталците поседувале генетски варијанти поврзани со склоноста за рано будење. Мошне погодно за искористување на дневната светлина. Се чини дека ние ги ...

Во зима, очите на ирвасите ја менуваат бојата и стануваат способни да ја гледаат дури и ултравиолетова светлина. На овој начин тие можат да го откријат во снегот специфичниот лишај со кој се насладуваат. Веќе пишувавме дека со доаѓањето на зимата, очите на ирвасите ја менуваат нивната боја и стануваат сини, што им овозможува да гледаат подобро во текот на ноќта, собирајќи ја светлината дури и од најбледиот светлосен извор. Но, една студија ...

Овие мали модуларни реактори (Small Modular Reactor – SMR) се иднината на зелената енергија. Допрва ќе слушаме за SMR технологијата, а Европскиот парламент на 12.12.2023 година усвоил „иницијативен извештај“ за SMR и значењето на оваа нова технологија за идниот европски енергетски систем. Низ целиот свет никнуваат стартапи за оваа нова технологија, а американската компанија OPEN-100 нуди бесплатни планови/цртежи за самостојна изградба на мала ...

Во рамки на одбележувањето на 25 години од своето постоење, Скопското Астрономско Друштво организира нова изложба на астрофотографии направени од нивните членови. “Веќе четврт век, нашиот поглед е свртен кон небото. Го набљудуваме, истражуваме, учиме за него, едуцираме други луѓе и го фотографираме. Нашата најголема фасцинација ќе ја најдете преточена во фотографии од планетарни маглини каде се раѓаат ѕвезди, гигантски галаксии оддалечени ...

На северната хемисфера денес, значи не на 21 декември, започнува зимата и тоа во секој поглед. За оние што сакаат да бидат попрецизни, точниот момент на солстициумот беше во 4:27 часот по македонско време. Еве што тоа значи. Зимскиот солистициум за 2023 година на северната хемисфера, бидејќи на јужната хемисфера е летниот солистициум, паѓа на 22 декември во 4 часот и 27 минути по македонско време. Токму во овој момент, оската на Земјата е ...

Минатата недела во просториите на Кинотека на Македонија се одржа промоција на книгата “Телевизиски Системи”, во издание на Интернационалниот универзитет „Еуропа Прима“. Ова е трета стручна книга на м-р Милчо Узунов и прва од овој тип, за оваа тема напишана на македонски јазик, што додава дополнителна тежина на значајот на ова дело. Книгата обработува проблематика чиешто познавање ќе им биде од огромна корист на сите што се бават со каква и да е ...

Во четвртокот, од Сонцето еруптираше огромен сончев блесок. Појавата предизвика умерено радио помрачување во Јужна Америка и креираше спектакуларни појави на поларна светлина во следните неколку дена. Иако ова беше најмоќниот сончев блесок регистриран последниве шест години, експертите велат дека нема да биде последен, а ниту најголем во овој сончев циклус. Имено, активноста на Сонцето се зголемува и, според добар дел од прогнозите, сончевиот ...

Социјалните медиуми можат да бидат позитивна работа, но само ако знаете да ги користите одговорно. Споделувањето на премногу информации или погрешни работи може да ве остави изложени на вознемирувања, напади во реалниот свет и други последици што би сакале да ги избегнете. Еве неколку работи на кои треба да обрнете внимание и кои е најдобро да ги прескокнете во вашите споделувања на фејсбук, X (твитер), ТикТок, Редит, Пинтрест... Планови за ...

Неодамнешната анализа на податоците од мисијата Касини на НАСА дополнително го консолидираше интересот за можноста дека некоја форма на живот можеби опстојува на сатурновата месечина Енкелад. Откритијата го потврдија присуството на цијанидна киселина, една од основните молекули во потеклото на животот, која беше детектирана во огромната прекривка од мраз и во водената пареа што се пробива низ ледената површина на оваа сатурнова месечина. Овие ...

Мисијата MAVEN (Mars Atmosphere and Volatile EvolutioN) на НАСА, која е поставена во орбитата околу Црвената планета, забележала ненадејно исчезнување на сончевиот ветер. Два дена подоцна, податоците за сончевиот ветер се вратиле во нормала. Сончевиот ветер претставува всушност постојан тек на наелектризирани честички што потекнуваат од Сонцето. Сончевиот ветер влегува во интеракција со честичките во горната атмосфера и во магнетосферата на ...

Денес во просториите на Културно информативниот центар во Скопје, во Салонот 19:19, инженерите на Република Македонијаорганизираа и одржаа јавна деба на тема „Чебрен – македонски ресурс – не е за раздавање". Јавната дебата на којашто сите беа поканети, е дел од серијата настани и дебати што инженерите ги организираат со цел да се подигне свеста на јавноста за штетноста на договорот што овој месец е најавено дека треба да се “завери” со потпис ...

Црните дупки, космичките џинови познати како извор на некои од најсветлите извори на радиобранови во универзумот, беа фокусната точка на студијата предводена од професорот Мајкл Браун, од Факултетот за физика и астрономија при Универзитетот Монаш. Истражувачите навлегоа во мистериите на радиобрановите емитувани од најмасивните црни дупки користејќи го најсовремениот австралиски радиотелескоп ASKAP (Australian Square Kilometer Array Pathfinder). ...

Индиската вселенска агенција (ISRO) постигна историски, но неочекуван подвиг со повторното поставување на погонскиот модул од нивната лунарна сонда во орбитата на Земјата. Потфатот, кој иако првично не беше предвиден, беше успешно завршен и претставува важна пресвртница како за ISRO, така и за вселенските истражувања, воопшто. Тестот, како што соопшти ISRO, се состоел од безбедно враќање на погонскиот модул (PM) од сондата Чандрајан 3 ...

Кон крајот на јули оваа година, астероидот 2023 NT1 со пречник од околу 30-60 метри пролета крај нашата планета, поминувајќи на една четвртина од растојанието помеѓу Земјата и Месечината, т.е. на приближно 95 000 километри. Ако нѐ погодеше, експлозијата на астероидот ќе беше околу три пати посилна од онаа што се случи во Челјабинск, Русија, во 2013 година, настан во кој имаше околу илјада повредени и кој нанесе значителна штета на ...

На 10 јули 1943 година, некој месец по пресвртниците на источниот и африканскиот фронт и речиси една година пред искрцувањето на Нормандија, сојузничките вооружени сили ја започнале операцијата Хаски – искрцување на брегот на Сицилија. При оваа воена операција младиот американски пилот Гилберт Халдин Мајерс, заедно со екипаж од пет лица, го напуштил Тунис со својот бомбардер Б-25 со цел напад на аеродромот Шјака на Сицилија. Тој никогаш не се ...

Извештајот од едно археолошко истражување, поставен на платформата со отворен пристап Wiley, во кој се тврди дека структура пронајдена во Индонезија е најстарата пирамида во светот, предизвика лавина од реакции и многу критики од некои од археолозите кои сега инсистираат на повеќе и недвосмислени докази за ова тврдење. Сензационалното истражување заклучува дека постои пирамида која се наоѓа под праисториската локација Гунунг Паданг во Западна ...

Во врска со давањето на Чебрен на Грците, има еден детал што досега не сме го анализирале, а што ќе им донесе значителен профит во иднина. Според Одлуката за избор на најповолен понудувач од 14.9.2023 година, концесионерот треба да изгради брана кај Орлов Камен, висока 50-60 m, заради формирање на долна акумулација на реверзибилната хидроелектрана „Чебрен“. Истовремено, му се остава можност кога што ќе посака да инсталира таму и турбо агрегати ...

Срна е првиот српски инфлуенсер со вештачка интелигенција. Таа патува низ светот и ги запознава своите следбеници со различни глетки, како што наведува на својот Инстаграм профил. Таа го привлече вниманието на многумина со своите интересни и едукативни објави. Се прашувавме кој стои зад нејзиниот профил и одговара на коментари, ChatGPT или некоја личност, но и која е нејзината цел. Српскиот BIZLife ја побара Срна во ДМ за да добие одговор на ...

Хроничните воспалителни болести на цревата, како што е Кроновата болест, може да се детектираат преку резултатите од тестовите на крвта неколку години пред појавата на сериозни симптоми. Според студијата објавена во научното списание Cell Reports Medicine, две хронични инфламаторни цревни заболувања, Кроновата болест и улцеративниот колитис може да се откријат рано преку некои мали промени во вредностите кај рутинските тестови на крвта, односно ...

Амазон ќе почне да продава автомобили, а моделите од Хјундаи е првите што ќе се најдат во понудата. Компанијата Амазон најави дека продажбата на автомобили на својата онлајн платформа за купување ќе започне од 2024 година. Почнувајќи од следната година, американската компанија ќе им дозволи на клиентите да купат нов автомобил преку Интернет, а потоа да го подигнат автомобилот кај локалниот застапник. Онлајн купувачите ќе можат да пребаруваат и ...

Научниците открија дека бактериите можат да создадат нешто слично на сеќавања за тоа кога да формираат стратегии што можат да предизвикаат опасни инфекции кај луѓето, како отпорност кон антибиотици и формирање на бактериски роеви, процес во којшто милиони бактерии се собираат на една површина. Откритието, кое има потенцијална примена во превенцијата и сузбивањето на бактериските инфекции како и за справување со бактериите отпорни на антибиотици, ...

Неодамна како подарок за роденден добив машина за пишување, иста онаква на која ги пишував своите први прозни обиди. Стариот ми ја носеше од работа за време на викендот, и така добивав прекрасна „играчка“ со која од својата детска фантазија создавав нови светови. Исто така неодамна, посетив еден индустриски музеј во Германија каде дел од поставката содржеше и стари машини за пишување, кои беа вистински празник за очите. Овие среќни околности ги ...

SpaceX се подготвува за нов пробен лет на својата мега ракета, откако конечно доби одобрение од федералните регулатори. Првото лансирање на Старшип што се случи во април годинава, заврши со експлозија, само неколку минути откако леталото се одлепи од платформата во Јужен Тексас. По анализа на проблемите што придонесоа за активирање на системот за самоуништување на ракетата над Мексиканскиот Залив во април годинава, SpaceX направи десетици ...

Најавеното бришење на неактивни сметки на Gmail ќе започне на 1 декември. Ова значи дека Google може да ги брише и сите содржини и податоци поврзани со неактивниот корисник – сите информации што се складираат на серверите на Google во име на таа корисничка сметка, вклучително фотографии зачувани во Google Photos, белешки за настани во Google Calendar, документи на Google Docs и, секако, мноштво електронски пораки. Компанијата го најави "големото ...

Според веќе востановената практика, со речиси секоја нова вселенска мисија НАСА им дава можност на сите во светот да испратат дел од себе во вселената. Овојпат се работи за мисијата на леталото Клипер што следната година треба да се упати во правец на јупитеровата месечина Европа. Со кампањата именувана “Порака во шише” секој што сака може да го испрати своето име на пат низ Сончевиот систем, сѐ до овој воден свет прекриен со ледена покривка. ...

Со цел да се истакне важната улога на науката во општеството и потребата да се вклучи пошироката јавност во дебати за нови научни теми, по иницијатива на УНЕСКО, секој 10 ноември го одбележуваме Светскиот ден на науката за мир и развој. На овој ден се размислува и за важната улога што науката ја има во нашето секојдневие. Одлуката за настан што ќе ја одбележува вткаеноста на науката во општеството беше една од позитивните одлуки на Светската ...

Откажувањето од пушење е еден од најважните избори што може да ги направите за вашето здравје, а една студија објавена минатата недела во Science Advances посочува уште една причина зошто вреди да се обидете да ги оставите цигарите. Имено, пушењето цигари предизвикува опасни мутации во ДНК, мутации што го блокираат производството на протеини кои вообичаено го потиснуваат ракот со ништење на абнормални клетки. Се работи за молекуларен механизам ...

Атмосферата на Венера е речиси целосно составена од јаглерод диоксид, но германските астрономи открија кислород насекаде во атмосферата на планетата – и на нејзината дневна и на ноќната страна од планетата. Откритието може да помогне да се утврди зошто атмосферата на Венера е толку различна од нашата, а сознанијата би можеле да се искористат во поддршката на идните вселенски мисии на Венера. Најблискиот сосед на Земјата во Сончевиот систем, ...

Поканата за овој 31-ви по ред Фестивал на аматерскиот документарен филм ја прифатив со особено задоволство. Драго ми е што ете дочекав да присуствувам и на ова издание на Камера 300, како хроничар на оваа прекрасна манифестација од која многу научив за краткометражниот филм. Како дописник на Емитер ви ги пренесувам импресиите и резултатите од фестивалот. Оваа година, за жал, не успеав да присуствувам на офоцијалното отворање на фестивалот, но не ...

На 4 мај 2022 година, лендерот InSight на НАСА забележа рекордно силен потрес на тлото на Марс. Со оглед на тоа што Црвената Планета не поседува тектонски плочи, се сметаше дека се работи за удар од метеорит. Непосредно пред неговата „смрт“ во декември 2022 година, што уследи откако прашината целосно ги покри соларните панели ефективно прекинувајќи го производството на електрична енергија, InSight на НАСА го забележа најсилниот земјотрес што ...