“Барнард Б е една од ретките познати егзопланети со маса помала од онаа на Земјата.” Астрономите открија планета која орбитира околу најблиската соло ѕвезда до нашиот Сончев систем, позната како ѕвезда Барнард. Новооткриената егзопланета има околу половина од масата на Венера, што ја класифицира како ‘помала Земја.’ На егзопланетата Барнард Б и е потребно нешто повеќе од три земјини денови да направи орбита околу нејзината матична ѕвезда – ...

Нашата Месечина отсекогаш била инспирација за поетите, уметниците и музичарите. Глетката на нашата една и единствена Месечина е позната на секој кој некогаш погледнал нагоре кон нашето небо навечер, а понекогаш и преку ден. Сепак, одвреме-навреме, нашата Месечина е придружена од мали астероиди кои талкаат преблизу до нас. Астрономите детектирале астероид со ширина од 11 метри, кој го има името 2024 РТ5 и се приближил на 567 000 километри до ...

Дали кометата А3 може да стане уште една Голема Комета или барем да достигне сјајност за да може да се види со голо око? Ќе дознаеме во есента 2024. Набљудувачите на комети се надеваат на големи нешта од кометата С/2023 А3 во есента 2024. Можеби сте забележале дека по првичната експлозија на супернова, за тоа како таа може да стане “комета на векот” и сите предвидувања дека е предодредена да “свети на нашето ноќно небо посветло од Месечината”, ...

На 15 август 1977 астрономот Џери Ехман (Jerry R. Ehman) додека ги разгледувал податоците добиени од Big Ear радиотелескопот кој се користел за потрага по вонземски живот, забележал интересна аномалија во облик на теснопојасен сигнал. Бил многу импресиониран од резултатот и го заокружил отчитувањето на интензитетот на сигналот додавајќи го зборот Wow! веднаш до него. Од таму и познатиот сигнал го добил своето име. Сигналот доаѓа од соѕвездието ...

Бетелгез е омилен меѓу астрономите аматери многу години. Како и да го изговарате, неговото неочекувано затемнување привлекува уште поголемо внимание на оваа променлива ѕвезда на црвениот суперџин во Орион. Има неколку циклуси на варијабилност, еден од нив се јавува во период од 2.170 дена, 5 пати подолг од неговиот нормален период на пулсирање. Штотуку беше објавен труд кој сугерира дека причината би можела да биде придружна ѕвезда од 1,17 ...

Големата црвена дамка на Јупитер е стара 190 години, според науката Големата црвена дамка на Јупитер Во 1600-тите астрономите како Џовани Доменико Касини, Роберт Хук и Галилео Галилеј први ги насочиле новите инструменти, наречени телескопи, кон небесата и ја забележале црвеникавата дамка на Јупитер. Всушност, Касини – со набљудувања започнати од 1665 година – ја нарекол Перманентна дамка. Овој огромен портокалов антициклон е систем на бура на ...

Вовед Кога ќе видиме фотографии од ноќното небо на интернет, особено од млечниот пат и/или од месечината, со право би си помислиле дека се направени со опрема која вреди значително многу. Иако тоа најчесто е така, денешните паметни телефони (смартфони) и нивните сензори се способни да направат слична фотографија. Ваквата фотографија, попозната и како астрофотографија, станува се попопуларна во последните години. Тоа воглавно се должи на ...

Обвиен со концентрични прстени од ледени остатоци, Сатурн е една од најпознатите планети во нашиот Сончев систем. Сепак, од нивното откритие пред речиси 400 години, потеклото на прстените на Сатурн – нивната возраст и како настанале – останаа во голема мера мистерија. Можеби е лесно да се помисли дека прстените на гасниот џин со појас отсекогаш биле таму, летајќи низ планетата од нејзиното формирање пред милијарди години. Но, сè поголем број ...

Обвиен со концентрични прстени од ледени остатоци, Сатурн е една од најпознатите планети во нашиот Сончев систем. Сепак, од нивното откритие пред речиси 400 години, потеклото на прстените на Сатурн – нивната возраст и како настанале – останаа во голема мера мистерија. Можеби е лесно да се помисли дека прстените на гасниот џин со појас отсекогаш биле таму, летајќи низ планетата од нејзиното формирање пред милијарди години. Но, сè поголем број ...

Марс лендерот InSight на НАСА се соочи со некои предизвици за време на неговото време на површината на црвената планета. Нејзиниот инструмент крт се бореше да навлезе во набиената почва на Марс, а мисијата на крајот заврши кога неговите соларни панели беа покриени со прашина. Но, некои од неговите инструменти се покажаа добро, вклучувајќи го SEIS, Сеизмичкиот експеримент за внатрешна структура. Ова е слика од првиот удар на метеороидот откриен ...

Водата е клучна за појавата и еволуцијата на животот на Земјата. Неодамнешни истражувања покажуваат дека водата е сеприсутна и ја има во изобилство во раното формирање на планетарни системи слични на нашите. Износот на тешка вода измерен на Земјата и во почетните фази на создавање на планетарните системи сугерираат дека добар дел од Земјината вода дирекно потекнува од водата настаната во самите почетоци од формирањето на Соларниот Систем и е ...

По огромниот интерес за Курсот по астрономија за деца во изминатите 5 години, овојпат повторно ќе се обидеме да им ја приближиме астрономијата на децата на возраст од 6 до 12 години. Курсот ќе започне на 13.05.2024 (понеделник) и ќе опфати 8 предавања (секој понеделник и среда), работилници и доделување на дипломи. Курсот ќе се одвива во простории на ФЕИТ, со исклучок на посета на Планетариум и гледање низ телескоп. Предавањата се со почеток во ...

Астрологијата не е само неубедлива, таа е научно тестирана многу пати и покрај лизгавоста на тврдењата на приврзаниците, а и ретко има добри резултати. Стивен Ланц Астрологијата (да не се меша со астрономијата) сè уште има многу обожаватели, од кои некои дури ги засноваат главните животни одлуки на планетарните движења. Сепак, исто така е толку широко прифатено да е и најчеста точка за споредба за отфрлање како нешто неосновано. Сепак, не секој ...

Галактичката археологија е значајно поле во астрономијата што придонесува за откривањето на почетоците, историјата и евалуацијата на нашата галаксија па и целиот универзум. Телескопот Гаја (Gaia) моментално е една од најважните алатки во ова поле и давајќи детални и прецизни податоци за ѕвездите во нашата галаксија придонесува за големи откритија. Едно такво интересно откритие за групи на многу, многу стари ѕвезди е објавено неодамна. Двете ...

Да се фати супернова во акција е тешка работа. Не постои начин да се предвидат, а и не се случуваат многу често. Во рамките на Млечниот пат се појавуваат еднаш во еден век, а последен пат е забележана во 1604 година. Композитна фотографија направена од телескоп во Ливерпул која ја покажува локацијата на SN 2023ixf, црвена супергигантска супернова (најсиниот објект во правоаголникот) кој се појавилна 22 милиони светлосни години од Земјата во ...

Доколку сте љубител на астрономијата голема е веројатноста дека во последниве неколку месеци сте слушнале за новото (уште едно од многуте) чудно откритие на Џејмс Веб (James Webb) вселенскиот телескоп. Овојпат станува збор за откривањето на двојни небесни објекти со маса слична на планетата Јупитер (Jupiter-mass binary objects- JUMBOs), така наречени непринципиелни планети бидејќи со своето лебдење во парови низ меѓуѕвездениот простор ги кршат ...

Астрономите неодамна открија толку голема експлозија што ја нарекоа (BOAT—the brightest of all time) – најсветлата на сите времиња. Оваа експлозија – сега позната како GRB 221009A – беше експлозија на гама-зраци (GRB), блесок од екстремно високоенергетска светлина што произлезе од смртта на колосална ѕвезда. Оваа детонација е најсветлиот излив на енергиите на Х-зраци и гама-зраци од почетокот на човечката цивилизација. Тоа е 70 пати посветло од ...

Вселенскиот телескоп Џејмс Веб ја набљудуваше најоддалечената галаксија некогаш видена, наречена JADES-GS-z14-0, галаксија која постои само 290 милиони години по Големата експлозија. Набљудувањата се дел од истражувања со помош на Веб за истражување на космичката зора: периодот кога се формирале првите ѕвезди и галаксии по раѓањето на Универзумот. Слика од вселенскиот телескоп Џејмс Веб на JADES-GS-z14-0, галаксија која постоела само 290 милиони ...

“Клучот за да ја заштитиме Земјата од удар на астероиди е да знаеме каде тие се наоѓаат”. Повеќе од 27 000 астероиди во нашиот Сончев систем биле занемарени на постоечките телескопски слики, но благодарение на новиот алгоритам на вештачката интелигенција, сега имаме цел каталог од нив. Научниците кои стојат позади ова откритие велат дека оваа алатка го олеснува пронаоѓањето и следењето на милиони астероиди, вклучувајќи ги и потенцијално ...

Со почеток од 19 март 2024 година, Скопско Астрономско Друштво го организира редовниот Воведен курс по астрономија. Придружете ни се, затоа што учењето го правиме забавно, а овие предавања се одлична можност да се запознаете и со нашата работа и доколку сакате да ни се придружите како членови. Целта на курсот е посетителите да се запознаат со основните принципи и факти од областа на астрономијата, без да им бидат потребни предзнаења од оваа ...

По долго ловење, тимот на мисијата може – за прв пат по пет месеци – да ги провери здравјето и статусот на најоддалечениот објект направен од човек што постои. За прв пат од ноември, вселенското летало на НАСА „Војаџер 1“ враќа употребливи податоци за здравјето и статусот на своите инженерски системи. Следниот чекор е да му се овозможи на вселенското летало повторно да почне да враќа научни податоци. Сондата и нејзиниот близнак Војаџер 2 се ...

Тоталното затемнување на Сонцето е феномен за себе датирајќи уште од зачетоците на човекова цивилизација. Се разбира бил присутен и претходно, не немало кој да го запише/нацрта. Со оглед што се случува во тие неколку минути дури трае тоталитетот, можам само да претпоставам се што им се вртело во главата на луѓето во минатото кои не знаеле што се случува кога одеднаш од ден станува скоро ноќ. Но, да не зборуваме многу за минатото. Тука сме во ...

Нова слика од Телескопот Хоризонт на Настани (анг. Event Horizon Telescope – EHT) открива силни и организирани магнетни полиња кои извираат од работ на супермасивната црна дупка Стрелец А* (анг. Sagittarius A* – Sgr A*). Гледано за првпат во поларизирана светлина, новиот поглед на чудовиштето во центарот на Галаксијата Млечен Пат открива структура на магнетни полиња која е многу слична со таа на црната дупка во центарот на галаксијата М87. Ова ...

Еден двоен ѕвезден систем, кој се наоѓа на 3 000 светлосни години од Земјата, се предвидува наскоро да биде видлив со голо око. Ова може да биде можност да се види еднаш во животот, затоа што се случува на секои 80 години. T Coronae Borealis или T CrB последен пат експлодирал во 1946 година и астрономите веруваат дека ќе го направи истото помеѓу Февруари и Септември 2024 година. Ѕвездениот систем, кој обично има магнитуда +10 и е премногу слаб ...

На 21 јануари 2024, над германското небо можеше да се забележат остатоците во вид на огнена топка од астероид кој удри во Земјината атмосфера. Непосредно по убавата небесна глетка, ловците на метеорити ја започнале својата потрага по фрагменти од малиот астероид. Потрагата завршила успешно со наоѓање на неколку метеорити и истите биле испратени во лаборатории за понатамошни научни истражувања. Веќе на почетокот на следниот месец институтот СЕТИ ...

Набљудувајќи го небото во самрак астрономите пронашле 3 нови астероиди блиски до Земјата. Еден од трите е најголем астероид откриен во последните неколку години и претставува можен ризик за Земјата. Астероидот со големина од 1,5 км има орбита што во иднина може да се приближи проблематично блиску до нашата планета. Другите два астероиди имаат безбедна орбита што се наоѓа поблиску до Сонцето отколку до Земјата. Тоа што се безбедни за Земјата ...

Компанијата која се надева дека ќе биде првото приватно претпријатие што ќе слета на Месечината потврди дека целта на мисијата е недостижна. За потсетување Астроботик со помош на ракетата Вулкан на United Launch Alliance, во понеделникот ја лансираше својата роботизирана вселенска сонда Перегрин. Но, и покрај успешното одвојување од ракетата и активирањето на погонските системи на леталото, Перегрин имаше проблем со истек на погонското гориво, ...

Вселенското летало на НАСА, Џуно (Juno), е доста популарно помеѓу обожавателите на вселенското истражување. Беше лансирано во 2015 година и оттогаш ни има испратено многу слики од направените 56 прелети околу џиновската гасовита планета Јупитер и нејзините месечини. Илустрација од прелетувањето на Џуно околу Јупитеровата месечина ИО (Image credit: NASA/Robert Lea) Џуно требаше да се пензионира уште пред 3 години, но успешната мисија се одвива и ...

Вселенскиот телескоп Џејмс Веб неодамна го сврте својот поглед кон чудниот и мистериозен Уран, леден џин кој орбитира на својата бочна страна. Тоа што Веб го најде е динамичен свет со прстени, месечини, бури и други атмосферски карактеристики – вклучувајќи и сезонска поларна капа. Сликата се надополнува на верзијата од Уран, објавена порано оваа година, додавајќи дополнителна покриеност на бранова должина за подетален изглед. Со својата ...

Минатата година, астрономите открија галаксија со монструозни големини. На оддалеченост од некои 3 милијарди светлосни години, Алсионус е џиновска радио галаксија која се простира на 5 мегапарсеци во вселената. Тоа е должина од 16.3 милиони светлосни години со што оваа галаксија станува најголемата галактичка структура која нам ни е позната. Фотографија од радио-брановите на Алсионус. Заслуги: Oei et al., Astronomy & Astrophysics, 2022 По ...