Во историските записи за територијата на Македонија во XIV-от век постојат многу контрадикторни податоци. Доволно е да направите површно истражување на интернет, да ги споредите сајтовите со учебниците и ќе наидете на многу недоследности. Едните велат едно, другите друго…. Впрочем, така е и со целото наше минато, раскинати помеѓу страниците на историјата која ја пишуваат победниците. Кои сме ние во историската приказна се уште не се знае, но се ...

Минатата година издадовме седум книгички кои ги споделивме за бесплатно читање и преземање од нашиот портал. Заедно со другите издадени во претходните години, ви ги споделуваме (во случај да сте заборавиле!) повторно тука сите книги од едицијата „Фактопедија“. И не заборавајте секој ден да учите и дознавате нешто ново, зашто образованието не е само на училиште (а ако е наше, па уште и онлајн, тешко вас!), туку и по училиштето (ова важи и за ...

Во денешно време е потребно, дури и неопходно децата да не се држат до конвенционалните методи на учење. Училницата и монотониот глас на наставникот мора да бидат надополнети со „послеучилишни“ методи на истражување. Веќе направивме една листа на интересни подкасти од кои можете да научите повеќе отколку од класичното училиште. Како да очекувате од еден родител во нашата средина да му каже на своето дете: „Учи дете зашто без добри оценки нема ...

Според студијата објавена на 19 март 2022 во магазинот SAGE Open која ја вклучила анализата на платата на наставниците во корелација со успехот на учениците во САД е утврдено дека кога наставниците се платени повеќе и учениците имаат подобри резултати! Студијата е направена врз огромен примерок од 10.000 училишни области во САД (секоја област има неколку училишта) што секако влијае уште повеќе врз нејзината веродостојност. Според студијата ...

Едицијата „Фактопедија“ започна како идеја за промоција и популаризација на личности и идеи кои оставиле печат на човештвото. Целта е да се инспирираат помладите генерации на едни поинакви идоли од тие кои им се вообичаени. Во денешниот свет младите се инспирирани од „јутјубери“, „инфлуенсери“ од социјалните медиуми и други ликови кои не прават ништо особено во животот, но сепак одземаат часови и часови од времето, вниманието и соништата на тие ...

Midjourney е неверојатна алатка за генерирање слики од текст. Според квалитетот сликите се далеку подобри од Stable Diffusion, Leonardo.ai и сличните апликации и за тоа постои причина – Midjourney се плаќа. Денес излезе V5 на Midjourney и компанијата одобри алфа-тестирање за нивните V5 алгоритми. За да го активираат, корисниците едноставно треба да внесат „–v 5“ по барањето или да изберат „V5“ од менито за поставки. Што е ново со основниот модел ...

За тоа како го тренирав ChatGPT да напише панграм на македонски јазик. Пред неколку години учествував на третиот конкурс за панграми на Окно. Ми беше предизвик да напишам панграми со најмал можен број на карактери, но истовремено да се задржи и лиричноста. Но, сепак (иако критериумот на конкурсот на Окно е лиричноста, а не краткоста) совршен панграм (со 31 буква) на македонски јазик не постои! Најкраткиот (колку што знам јас) панграм на ...

Моделите на ГенВИ (Генеративна вештачка интелигенција) како Stable Diffusion, Dall.e или Midjourney „мака мачат“ кога треба да прикажат човечки раце. Зошто е тоа така и што може да се направи да се подобрат? Како човек учи да ги црта рацете? Ако сте учеле да цртате, како хоби или професија, тогаш знаете дека цртањето раце е помеѓу потешките техники за совладување. Кога се учи да се црта, целото тело, па и рацете, се делат на едноставни пропорции ...

Што велите за овие слики на нашиот великан Тоше Проески во Дизни издание? За жал не се работи за нов анимиран филм на Дизни со Тоше Проески во главната улога, иако според нас тој го заслужува тоа. Се работи за нов модел трениран од страна на тимот на Арно.мк, Бранко Прља и Владимир Карер, со помош на Dreembooth и генеративната вештачка интелигенција наречена Stable Diffusion. Зошто го избравме ликот на Тоше Проески? По Горан Стефановски и Петре ...

Самото тоа што на оваа локација има импровизиран пазар, значи дека има реална потреба од регулиран зелен пазар. Околината е затрупана со отпад, црквата недоградена, заградена со бодликава жица која виси на сите страни. Зборуваме за близина на училиште и згради каде што има голем број деца. Освен што е нехигиенски и опасно по нив, сликата која ја гледаат секој ден не е добра за нивниот развој и животна перспектива. Треба да ги научиме на ред и ...

Тој лош кортизол! Според истражувањето „Алтруизам под стрес“ од Универзитетот во Хамбург (14 март 2022, Journal of Neuroscience), хормонот на стресот, кортизолот, ја намалува емпатијата (сочуството) кај луѓето и ја менува активноста во мозокот поврзана со процесот на одлучување во друштвени ситуации. Парадоксот во ситуацијата е дека ова се случува само кај луѓе кои по природа се емпатични! Живееме во стресно време и на науката одамна и е познато ...

Девојчињата и момчињата се поранливи на негативните ефекти од социјалните мрежи во различни периоди од тинејџерските години, според истражувањето објавено од страна на меѓународен тим научници, вклучително и експерти од Интернет институтот во Оксфорд. Студијата е објавена на 28 март 2022 во списанието Nature Communications и податоците од Англија покажуваат дека кај девојчињата постои негативна корелација помеѓу користењето на социјалните мрежи ...

Еве што се случува со вашето тело кога трчате по еден километар секој ден За разлика од другите здрави навики, трчањето не се практикува доволно често. Многу тркачи секојдневно трчаат и ги искористуваат многуте придобивки на честите кардио вежби, како што се промовирање на здрав проток на крв во мозокот (што го намалува ризикот од мозочен удар), подобрување на контролата на шеќерот во крвта и, се разбира, подобрување на работата на белите ...

После статистиките за тоа дека сме први во загадувањето, стига нова интересна статистика: Македонија е втора во светот според консумирањето цигари! Според оваа статистика од Википедија Македонија е на четврто место во светот, но ако се исклучат Андора и Луксембург, кои имаат бесцарински продавници за цигари со цени пониски и за 20 проценти од соседите, каде одат голем број странци, Македонија се качува на второ место. Ако кликнете ѕвездичката ...

Нуспроизводите од цревната флора (микробиота, поточно бактериите кои живеат во цревата) циркулираат во крвотокот, регулирајќи ги физиолошките процеси на домаќинот вклучувајќи го имунитетот, метаболизмот и функциите на мозокот. Цревата се најголемиот резервоар на бактерии во телото. Сè поголем број докази го откриваат степенот на меѓусебна зависност помеѓу индивидуата и нејзината цревна микробиота и ја нагласуваат важноста на врската црева-мозок. ...

Според ново истражување објавено во Journal of Marriage and Family државите во САД кои ја зголемиле минималната плата ги намалиле стапките на разводи кај оние со пониски примања. Студијата е прва која систематски го испита влијанието на зголемувањето на минималните плати врз стабилноста на бракот во Соединетите држави. Според истражувачите до сега не се правени вакви студии. „Претходно (истражувањата) покажале дека тешкотиите на посиромашните ...

Според новите истражувања, антидепресивите само го маскираат проблемот, имаат многу опасни нус-ефекти и всушност на долги стази ги влошуваат ефектите на депресијата. Ако се лоши зошто се користат? Психијатријата, особено во западниот свет, се потпира на антидепресивите за лекување на депресијата веќе со децении. До пред неколку години постоеше апсолутен консензус за нивното добро влијание врз пациентите и беше речиси табу да се зборува против ...

Александар Волкановски е австралијанец со македонско потекло. Тој е ММА практичар и не е само шампион кој ја одбранил титулата три пати во перо категорија (до 65 кг) во најпрестижната ММА организација на светот UFC, туку е на второ место во вкупната ранг-листа во сите категории во UFC. Тој е на апсолутниот врв на спортот во светски рамки. Неговиот рекорд е 24-1 и има само еден пораз, што е исклучително ретко во ММА, особено на највисоко ниво. На ...

Дали знаевте дека имаме шампион со македонско потекло во најголемата светска ММА организација UFC? И не само тоа. Волкановски е прв на листата на „Pound-for-Pound“ ММА спортисти! Тоа е толку големо постигнување во ММА што кога би бил во првите 10 е фантастично, а тоа што е на врвот на оваа листа е повеќе од неверојатно. Веќе пишувавме за Волкановски и упативме апел кон домашните медиуми, како и надлежните институции да се залагаат за поддршка на ...

Оваа година на 25 ноември групата „Дај, не фрлај!“ слави 6 години. Во групата е упатен јавен повик кон сите да покануваат нови членови со цел групата да ја достигне бројката од 60.000 членови за 6-от роденден! Групата „Дај, не фрлај!“ е отворена на 25 ноември 2016 година со идеја спротивставување на консумеризмот и беспотребното купување. Членовите подаруваат работи кои се користени, но сочувани, со што им даваат втор живот. Така тие учествуваат ...

Пандемијата (можеби) замина, но едно е сигурно – загадувањето нема! Почетокот на ноември во Скопје и Македонија секогаш значи едно. Со доаѓањето на студот и горењето дрва за огрев загадувањето се враќа. Постои едно решение за проблемот – носете маски! Овој пат, за разлика од пандемијата, маските наместо внатре треба да се носат надвор. Друго решение, за жал, нема! Мерките, како субвенции за употреба на пелети за огрев, со поскапувањето на ...

Пред 6 години, на 25 ноември 2016 година, направивме една група. Денес таа има речиси 60.000 членови и е синоним за подарувањето. Но, што треба да направиме допрва или „шчо требит да праиме за однапред“? Треба да им објасниме на луѓето дека групата не е хуманитарна, ниту е лотарија, и дека подарувањето е еколошки чин со кој помагаат нештата кои веќе не ги користат да не се најдат на депонија. Се разбира, доколку се сочувани. Сите членови треба ...

Во петок (10 февруари) е меѓународен ден на зимското возење велосипед на работа. Сите на „точаци“ и да го одбележиме достојно! Кои се придобивките од возењето велосипед!? Според групата „И јас одам со велосипед на работа“, возењето велосипед е значајно затоа што: „Велосипедот не троши гориво и е еколошки, тој не загадува, ниту вас, ниту другите и така ќе имаме почист воздух за сите…“ Науката дава многу причини зашто возењето велосипед е корисно ...

Вештачката интелигенција во последната година направи огромен напредок. Веќе зборувавме за освојувањето на креативните полиња од страна на проектите како DALL-E, GPT-3, MidJourney и други. Се поставува прашањето колку вештачката интелигенција создава нешто ново или едноставно прави „ремикс“ од постоечките бази на слики и креативни творби од разни автори. Луѓето од Corridor Crew се обидуваат да одговорат на тоа прашање со внесување на слики од ...

По објавувањето на книгата „Еднаш Курт Кобејн тропал со лажици по куфери…“ од Бранко Прља во која се искористени илустрации направени со помош на Стејбл Дифјужн (Stable Diffusion), се очекува се поголема употреба на вештачката интелигенција во креативните сфери во Македонија. AI се развива многу брзо и го гледаме тоа во „real-time“ Во светот нештата се многу понапред. Иако се работи за технологија која е во широка употреба само неколку месеци, ...

Тимот на Арно скоро тренираше вештачка интелигенција (Stable Diffusion) да го препознае и да направи оригинални слики со ликот на Горан Стефановски. Поттикнати од идејата за малку креативни творби поврзани со нашите дејци на интернет, ги поттикнаа сите други кои имаат познавање и ентузијазам да го направат истото. Токму тоа го направија од тимот на Кома (Небојша Гелевски, еден од пионерите на дигиталниот графички дизајн во Македонија). Тие ...

Пишува: м-р Тимурленк Чековиќ Обединетите нации усвоија неколку резолуции и договори во врска со употребата на видови на оружје во различни вооружени конфликти и идентификуваа неколку оружја кои се сметаат за забранети според меѓународното право. Хемиско оружје. Употребата, развојот, производството и складирањето на хемиско оружје се строго забранети според Конвенцијата за хемиско оружје, која е ратификувана од речиси секоја земја во светот. ...

Само пред 5 години науката, уметноста и креативноста биле на врвот на пирамидата од дејности кои истражувачите на вештачката интелигенција се стремеле да ја надвладеат. Денес веќе не е така. Макс Тегмарк е шведско-американски физичар, космолог и истражувач од областа на машинско учење. Тој е професор на Технолошкиот институт во Масачусетс и претседател на Институтот за иднината на животот. Во својата книга „Живот 3.0: да се биде човек во ерата ...

Илон Маск во повеќе наврати има зборувано за опасностите од супер интелигентната вештачка интелигенција. Познат е и неговиот апел да се паузираат истражувањата на вештачката интелигенција додека не се реши проблемот со т.н. „порамнување“ или додека не се формира некое регулаторно тело кое ќе има контрола над АИ. Маск скоро има започнато најнова компанија наречена X.ai Corp. Целта на оваа компанија е да создаде т.н. ‘TruthGPT’: Вештачка ...

Со оваа реченица започнува видео блогот на Tony & Chelsea Northrup, фотографи кои објавуваат видео туторијали и трикови за фотографите. Нивното предвидување дека вештачката интелигенција (АИ или ВИ, како милувате) напредува, но дека ќе поминат години додека не постигне фотографска прецизност беа грешни. Но, не грижете се дечки, никој не знаеше и никој не можеше да предвиди! Ова е споредбата помеѓу првите верзии (пред 1 година) и последната ...