Бројот на оние на возраст од 50 и повеќе години се изедначи со бројот на деца во светот, а до средината на овој век постарите ќе сочинуваат една третина од светската популација, што значи дека дотогаш човештвото ќе „обели“ повеќе отколку во претходните седум децении!
Наспроти популарното мислење дека најбогатите земји го предводат „светското пензионирање“, демографските промени се најизразени во сиромашните и средно развиените земји, кои стареат побрзо отколку што расте нивната економија.
Наместо светот да остане на младите, 50+ населението веќе финансира половина од глобалната потрошувачка од своите паричници и придонесува за економски раст во светот три пати повеќе од 100-те најпрофитабилни компании.
Минатата година беше одбележана со три демографски пресвртници.
Светското население надмина осум милијарди, Индија ја престигна Кина како најнаселена земја во светот, а Кина забележа пад на населението за прв пат по децении.
Сепак, пресвртот што може да има најзначајно економско и социјално влијание врз човештвото остана речиси незабележано од јавноста: бројот на луѓе на возраст од 50 и повеќе години за прв пат го надмина бројот на деца под 15-годишна возраст.
Со ова се изедначи бројот на стари лица и бројот на деца во светот, па сега на нашата планета живеат две милијарди деца, две милијарди луѓе над 50 години и четири милијарди млади и луѓе под 50 години.
И покрај значителните промени во демографските трендови, светската популација продолжува да расте, а се проценува дека само во следната година ќе се зголеми за 75 милиони луѓе. Но, овој раст не е поттикнат од плодноста, туку од падот на смртноста кај возрасните и подолг живот.
Светското население старее со алармантна брзина.
Бројот на луѓе над 50 години ќе се зголеми за речиси 70% до средината на овој век, од 1,9 милијарди во 2020 година на 3,2 милијарди во 2050 година.
Тој раст ќе биде најизразен во оваа деценија, достигнувајќи 2,3 милијарди луѓе над 50 години до 2030 година. Оваа возрасна група сочинуваше четвртина од вкупното население на светот во 2020 година, а до 2050 година, третина од човештвото ќе биде над 50 години.
Тоа значи дека светската популација ќе старее повеќе до средината на овој век отколку во претходните седум децении!
<b>Кога земјите стареат побрзо отколку што се збогатуваат</b>
Спротивно на популарното мислење дека ваквите промени во демографијата ги водат најбогатите земји, Американското здружение на пензионери (ААРП) во својот нов извештај тврди дека општествата со ниски и средни приходи го предводат „пензионирањето на светот“.
Според тој извештај, до 2050 година жителите во овие земји ќе сочинуваат 85% од постарите од 65 години во светот, односно во сиромашните и средно развиените економии, четири од пет лица ќе бидат во таа возрасна група.
Феномен е дека овие земји стареат побрзо отколку што се развива нивната економија. На пример, на Соединетите Американски Држави им требаа околу седум децении за да станат „општество на старите“, додека за таков пресврт во земји како Бразил и Кина ќе бидат потребни помалку од 20 години.
Помеѓу 2000 и 2019 година, глобалниот животен век се зголеми за шест години, од 67 на 73, а се предвидува да достигне 77 години до 2050 година.
Повеќето од сиромашните и средно развиените земји забележаа речиси двојно зголемување на просечниот животен век за помалку од две децении во споредба со најбогатите економии.
Иако пандемијата на корона вирусот го скрати просечниот животен век и ги зголеми економските нееднаквости во светот, уделот на постарата популација во глобалното население ќе продолжи да расте.
Причината не е само тоа што луѓето генерално живеат подолго, туку и фактот што наталитетот во светот постојано паѓа.
Стапката на фертилитет се намали од 2,7 во 2000 година на 2,4 во 2019 година, а се очекува да падне на 2,2 до 2050 година.
За жал, сиромашните и средно развиените земји забрзано се приближуваат до најбогатите земји според овој индикатор. Во сиромашните земји, стапката на плодност од 1,8 не само што е под светскиот просек, туку речиси се изедначи со онаа на најразвиените економии (1,7).
Наместо светот да остане на младите, тој се повеќе зависи од неговите попривремени жители.
Населението на возраст од 50 и повеќе години генерира речиси една третина од глобалниот бруто домашен производ со своите активности во 2020 година и придонесе за економски раст три пати повеќе од 100-те најпрофитабилни компании во светот.
До 2050 година, луѓето од 50 години и постари се предвидува да сочинуваат речиси две петтини од светскиот бруто домашен производ, се вели во својот извештај ААРП.
<b>Светски паричник 50+</b>
Како што расте постарата популација, така расте и нејзиниот удел во светската потрошувачка.
Жителите над 50 години моментално финансираат половина од глобалната потрошувачка од нивните паричници.
Се разбира, оваа возрасна популација преовладува во користењето на здравствените услуги (60%), но нејзиниот удел преовладува и во многу други сектори, како што се рекреација и култура (53%), професионални и финансиски услуги (52%), домување и комунални услуги (51%), храна и безалкохолни пијалоци (49%), транспорт (49%).
Високото трошење е особено значајно во недвижен имот, кој носи 58% од глобалниот БДП, финансиските и осигурителните пазари (49% од БДП) и телекомуникацискиот сектор (48% од БДП).
Во следните децении, најголеми потрошувачи меѓу постарите ќе бидат најстарите, оние над 65 години.
Во големите земји во развој, „некои нови стари“ ќе имаат повеќе заштеди од нивните претходници, што исто така ќе ја зголеми потрошувачката по глава на жител.
Економијата на долговечноста ќе има најголемо влијание врз економијата во Азија.
До 2030 година постарите Кинези ќе трошат двојно повеќе од другите сонародници, а до 2040 година старосната структура на населението во Кина ќе биде слична на онаа во Јапонија денес, односно просечната возраст ќе биде нешто под 50 години.
Но, просечната потрошувачка на кинески потрошувач во 2040 година ќе биде само две третини од она што потрошувачите во Јапонија го трошат денес, што е дополнителна потврда дека Кина е меѓу земјите што ќе остареат пред да се збогатат.
Благодарение на потрошувачката на постарите генерации, минатата година во светот беа отворени милијарда нови работни места, што е речиси една третина од вкупниот број вработени на планетата. Тие работни места создадоа повеќе од 30% од глобалниот приход, а потребите на оние над 50 години се предвидува да обезбедат 1,7 милијарди нови работни места до 2030 година.
<b>„Сребрено“ претприемништво</b>
Од друга страна, населението над 50 сочинува повеќе од една четвртина од глобалната работна сила, при што овој удел е 34% во богатите земји и опаѓа во средните (24%) и земјите со ниски приходи (17%).
Спротивна е ситуацијата кога се во прашање оние кои имаат над 65 години. Меѓу нив, секој четврти човек сè уште работи, но нивното учество драстично се зголемува во сиромашните земји, каде што надминува 40%. Причината се скудните пензии и слабо развиениот систем на социјална заштита, како и другите форми на поддршка за старите лица, заклучува ААРП во својот извештај.
Затоа новите поими „сребрена економија“ и „сребрен БДП“ имаат сосема поинакво значење во зависност од тоа каде живее „сребрениот“ претприемач и дали работи на старост поради добра можност или од потреба.
Како што може да дојде само од бирократијата во Брисел, Европската унија ја претстави својата стратегија за активно стареење како „златна дивиденда“.
На старите лица им е кажано дека бидејќи животниот век е продолжен, сите оние над 50 сега добиле подарок во форма на дополнителни 20 до 30 години живот исполнет со добро здравје, што вклучува и претприемачки активности, така што телото и мозокот нема да атрофираат.
За разлика од најбогатите земји од ЕУ, во овој дел од Европа „сребреното“ претприемништво е сè уште повеќе потреба отколку можност, што го потврдуваат и истражувањата на домашните економисти.
Така и во Македонија, како и на Балканот, ако ги исклучиме основачите на приватни компании од пред 30 и повеќе години, оние на кои претприемачкиот дух им се разбудил по шеесеттите, најмногу работат затоа што не можат да живеат со пензија.
Затоа и не е чудно што речиси три петтини од нив започнуваат бизнис во услужниот сектор бидејќи за тоа се потребни најмалку инвестиции, а има четири пати повеќе мажи отколку жени.
Извор: <a href="https://bif.rs/2024/05/ekonomija-dugovecnosti-posedela-privreda/">Биф</a>
<a href="http://vecer.mk">Фото: </a>Пикс
