1-ва Скопска - МТМ Телевизија

Познатиот германски филозоф Теодор Адорно ја објави познатата реченица во своето дело Културна критика и општество од 1949 година: „Пишувањето поезија по Аушвиц е варварско“. Адорно подоцна возврати за тоа тврдење, но сепак совршено го доловува шокот и ужасот на Аушвиц, најстрашниот од сите нацистички логори на смртта.

Денеска е Ден на сеќавање на Холокаустот, а 27 јануари е избран затоа што на тој датум во 1945 година, Црвената армија го ослободила Аушвиц, каде што пронашла околу седум илјади преживеани затвореници во логорот, меѓу кои и 700 деца. Тоа беше крајот на еден од најлошите ужаси во историјата на човештвото, кој траеше цели илјада и 689 дена, при што повеќе од милион луѓе, главно Евреи, беа индустриски убиени.

Аушвиц всушност бил дел од комплексот логор кој нацистите го изградиле во окупирана Полска со намера да ги истребат сите Евреи во Европа. Ова беше една од фиксните идеи на нацистичкиот водач Адолф Хитлер.

Важно е да се нагласи дека Аушвиц е директен резултат на нацистичката идеологија, која ги стави нацијата и расата над сè друго и сметаше дека одреден број народи не само што се помалку вредни, туку и се закана за „ариевската расна чистота“. Според тоа, Аушвиц беше класична реализација на идеите на нацизмот.

Аушвиц се карактеризира и по тоа што нацистите смислиле систем за масовно убивање со отровен гас, а многу затвореници од овој концентрационен логор биле испратени директно од возовите, кои доаѓале од цела Европа, во гасните комори, каде што би биле отруени. После тоа, нивните трупови биле запалени во специјално изградени крематориуми.

Првите убиства од овој вид во Аушвиц се случија во август 1941 година, кога беше тестирана ефикасноста на отровниот гас врз полските и советските затвореници, а целата работа набрзо порасна до размери што дури и денес не можат целосно да се разберат. Од 1942 година до крајот на 1944 година, 1,3 милиони луѓе биле однесени во Аушвиц, од кои 1,1 милион биле убиени. Најмногу Евреи (околу 960 илјади) и Полјаци (74 илјади), Роми (21 илјади), советски затвореници (15 илјади).

На влезот во Аушвиц стои циничниот натпис „Arbeit macht frei“, односно „Работата ослободува“, што имало за цел да сугерира дека тоа е работен логор. Нацистите сепак се труделе да скријат дека вршат масовен геноцид, па требало долго време веста за Аушвиц да стигне до сојузниците, кои, како што коментираат познавачите, „не биле многу успешни во обидите да го запрат или барем да го забават индустриското убивање на Евреите“. И денес се обвинуваат затоа што, на пример, не ги бомбардирале пругите што воделе кон Аушвиц.