Филтрите за вода може да ги отстранат загадувачите на водата од чешма – но дали се навистина неопходни и дали можат да предизвикаат ненамерна штета?

Шима Чин-Си избегнува да пие вода директно од чешмата. Нејзиниот фрижидер дома во Нортвич, Велика Британија, каде што живее со своето семејство, доаѓа со внатрешен дозер за вода што е поврзан со филтер. А кога е надвор и наоколу, таа го држи при рака своето доверливо шише кое филтрира и ја стерилизира водата преку ултравиолетовиот чип вграден во капачето, пишува „BBC“.

„Филтрираната вода едноставно има подобар вкус“, вели Чин-Си. „Можам да ги мирисам хемикалиите во водата од чешма и да ги вкусам.

На некои луѓе им е чудно што го кажува ова – меѓу нив и нејзиниот сопруг кој еднаш ѝ направил слеп тест за вкус кој покажал дека таа навистина може да направи разлика помеѓу филтрирана и нефилтрирана вода од чешма. Но, како што се испостави, Чин-Си не е сама во размислувањата.

Кога непрофитната работна група за животна средина анкетираше 2.800 луѓе кои живеат ширум САД, половина рекоа дека нивната вода од чешма е небезбедна за пиење, а речиси 35% ја филтрираат својата вода.

Истражувањето со кое биле опфатени повеќе од 500 испитаници во Обединетото Кралство минатата година, спроведено од страна на шведската компанија за филтри „Tappwater“, покажало дека дури 42% „не веруваат или не го сакаат вкусот на водата од чешма“.

Четвртина од испитаниците веруваат дека нивната вода од чешма не е чиста, а нечистотијата, хемикалиите и бактериите се нивни главни грижи.

Како резултат на тоа, повеќе од половина од жителите на Лондон или 54% изјавиле дека користат филтер за вода.

Филтрите за вода, се чини, се најпопуларни во Северна Америка, Европа и Кина.

Во 2022 година, глобалниот пазар на прочистувачи на вода вредеше околу 30 милијарди долари, а сега се очекува тој да порасне повеќе од 7% до 2030 година.

Поддржувачите тврдат дека филтрирањето на водата може да донесе бројни придобивки, од отстранување на токсини и патогени до намалување на цврстината и подобрување на мирисот и вкусот. Но, дали филтрираната вода е навистина поздрава за вас од водата од чешмата?

Потенцијалните придобивки од филтрирањето на водата од чешма зависат од тоа каде во светот живеете.

Во земјите во развој каде заедниците се борат да добијат пристап до чиста вода за пиење, „примарниот проблем за кој сме загрижени обично се бактериите како „E.coli и Legionella“, вели Брент Кругер, професор по хемија и ко-директор на „Global Water Research“, Институт на колеџот Хоуп во Мичиген.

Загадената вода може да предизвика дијареа, болест која може да се спречи и која годишно убива околу еден милион луѓе, од кои речиси половина се деца под пет години.

Филтрите за вода, сепак, можат да бидат „многу ефикасни во запирање на бактериите“, вели Кругер, чиј тим ги предводеше таквите напори во Латинска Америка.

Во една студија, тие поставија филтри во домовите низ 16 села во Доминиканската Република.

Ова доведе до пад на инциденцата на дијареа од 25,6% на нешто под 10%, што резултираше со други позитивни пропратни ефекти.

„Сецата помалку отсуствуваат од училиште, а возрасните помалку од работа, што обезбедува финансиска корист и за семејството“, вели Кругер.

Во западниот свет, водата од чешма е строго регулирана и генерално се смета за безбедна.

САД, на пример, имаат законодавство кое бара од добавувачите да почитуваат одредени стандарди за квалитет на водата и да третираат повеќе од 90 загадувачи кои може да се најдат во водата за пиење.

Во Обединетото Кралство, водата поминува низ повеќе кругови на филтрација проследени со ултравиолетова дезинфекција и хлорирање пред да стигне до чешмите на потрошувачите.

Земјата беше рангирана на прво место за квалитетот на водата за пиење и санитарни услови во Индексот за еколошки перформанси на Универзитетот Јеил за 2022 година, 2-годишна проценка на глобалната одржливост, заедно со Финска, Исланд, Норвешка, Швајцарија и Холандија.

„Во повеќето од овие земји, од добавувачот на вода се бара редовно тестирање и да ги објави информациите јавно“, вели Кругер.

Иако филтрите можат да бидат корисни за отстранување на штетните хемикалии од нашата вода, тие понекогаш ги отстрануваат и корисните минерали.

Сепак, Кругер предупредува: „Само затоа што имате голем општински водоводен систем не значи дека сè е дефинитивно во ред“.

Регулативите може да ја диктираат количината на олово што е дозволено во цевките, но тоа не се однесува секогаш на оние во станбени имоти – што може да биде проблематично, особено во постарите куќи.

„Рѓосаните цевки се голем проблем. Гледам многу токсичност од олово од старите водоводни цевки“, вели Нируса Кумаран, докторка во Лондон и медицински директор на велнес центарот „HUM2N“.

Во овие случаи, филтрите може да бидат корисни за отстранување на оловото од водата.

Дополнително, Кумаран вели дека тие можат да обезбедат последна линија на одбрана против другите присутни токсини и хемикалии.

„Гледаме остатоци од одредени лекови – хормонска заместителна терапија, контрацептивни пилули, одредени психотропни лекови – сè уште во нашиот воден систем. Тие доаѓаат од урината, па кога ќе измочате лекови, тие влегуваат во реката“, објаснува таа.

Еден отров во водата од чешма што ги загрижува некои експерти е група од повеќе од 15.000 вештачки хемикалии наречени „PFAS“, што значи пер- и полифлуороалкилни супстанции. Исто така наречени „засекогаш хемикалии“ бидејќи опстојуваат во околината без да се деградираат.

Тие се поврзани со мноштво здравствени проблеми, вклучувајќи рак, оштетување на црниот дроб и намалена плодност.

„Ние се грижиме за многу ниски нивоа на хемикалии бидејќи одредени супстанци можат да се биоакумулираат во човечкото тело на прилично драматичен начин“, вели Кнапе. „Сега има ниски нивоа на „PFAS“ во скоро сите залихи на вода ширум светот“.

На пример, најмалку еден „PFAS“ е откриен во примероците на вода за пиење земени од 17 од 18-те англиски компании за вода во 2023 година.

Во САД, „PFAS“ е присутен во 45% од водата од чешма, при што се верува дека шест од секои 10 луѓе се изложени на хемикалии.

За среќа, филтрите можат да помогнат да се отстранат овие штетни хемикалии.

Во трудот објавен во 2020 година, Кнапе и неговите колеги истражувачи открија дека обратната осмоза и двостепените филтри кои се инсталирани под мијалниците, се способни да ги отстранат речиси сите „PFAS“ што до сега се познати.

Постмус, чија организација обезбедува акредитација за низа производи, вклучително и филтри за вода, препорачува особено три типа на филтри за вода: активен јаглен, јонска размена и обратна осмоза.

„Ние потврдуваме дека филтрите имаат способност за намалување на „PFAS“ веќе шест години и имаме податоци за да покажеме дека тие се ефикасни“, вели тој.

Купувачи внимавајте!

Иако филтрите можат да бидат корисни за отстранување на штетните хемикалии од нашата вода, тие понекогаш ги отстрануваат и корисните минерали.

Тие вклучуваат магнезиум и калциум, како и железо и манган, кои се елиминираат за да се направи водата помека и да се спречи промена на бојата, соодветно.

Филтрите можат да го отстранат и флуорот, кој некои општини го додаваат во водата од чешма за да помогнат во борбата против расипувањето на забите.

Всушност, филтрите за обратна осмоза – за кои Кнапе вели дека се една од најефикасните бариери, „бидејќи се извлекуваат“ – понекогаш се продаваат со касети за реминерализација кои се обидуваат да додадат корисни минерали назад во филтрираната вода.

Некои луѓе посипуваат прстофат морска сол во нивната филтрирана вода, но во моментов нема докази дека тоа е ефикасно во додавањето на изгубените минерали.

Но, всушност, поважно е да ги добиете овие клучни соединенија од вашата исхрана, вели Кумаран.

Според него не треба да се потпираме на нашата вода за пиење како наш главен извор на минерали.