Големите победници во глобалната трка во вооружување се САД и Франција, при што Русија е во голем пад, според најновата анализа на Стокхолмскиот меѓународен институт за мировни истражувања (СИПРИ) за трансферите на оружје.
Гигантот во индустријата за оружје, Франција, значително го зголеми својот удел на извозниот пазар во периодот 2019-2023 година на 11% од 7,2% во претходниот 5-годишен период (2014-2018) благодарение на напорите да се етаблира во региони во кои обично доминира Русија – на пример Индија.
Во исто време, уделот на Москва во глобалниот извоз на оружје падна од 21% на околу 11%, рангирајќи се веднаш до Франција, пишува „Politico“.
„Падот на извозот на руско оружје започна пред целосната инвазија на Украина во 2022-ра година“, рече Питер Веземан, висок истражувач во „СИПРИ“, истакнувајќи дека падот започна уште во 2019-та година. Тој додаде дека санкциите се поврзани со војната на Москва против Украина очигледно „дополнително придонесува за зголемување на францускиот извоз на оружје“.
Според студијата, глобалниот обем на меѓународни трансфери на оружје падна за 3,3%, иако продажбата нагло скокна во Европа.
Франција сега е на второ место по САД, чиј удел во глобалниот извоз на оружје се зголеми во периодот од 34% на 42%.
Подемот на Франција во рангирањето се должи на големите зделки за борбениот авион „Rafale“ на „Dassault Aviation“ со земји како Катар, Египет и Индија.
„Во текот на изминатите неколку години, Индија, Египет и Индонезија го избраа францускиот ловец во конкуренција што вклучуваше руски алтернативи“, рече Веземан, додавајќи дека извозот на земјата е „технички атрактивен“, додека „испораките често се брзи“.
Индија е најголемиот увозник на оружје во светот. 33 отсто од увозот доаѓа од Франција, а 36 отсто од Русија. Ова е прв петгодишен период од 1960-тите во кој Русија или Советскиот Сојуз не сочинуваа повеќе од половина од купувањата во земјата.
Индискиот премиер Нарендра Моди беше почесен гостин на прославата на Денот на Бастилја во Франција минатата година. Двете земји во јануари ветија дека ќе изградат односи со одбранбената индустрија, откако Франција минатото лето му продаде на Њу Делхи 26 борбени авиони „Rafale Marine“ и три воени подморници од класата „Scorpène“.
Русија сè уште е главен снабдувач на Индија, со удел од 36% во увозот во периодот 2019-2023 година. Сепак, освен значителниот пад на доминантната позиција на Русија во Индија, бројот на земји во кои Москва извезува оружје, исто така, нагло опадна во текот на изминатите пет години.
Повеќето европски земји ги зголемуваат трошоците за одбрана. Увозот на оружје е зголемен за 94 отсто во периодот 2019-2023 година во однос на претходниот петгодишен период. Украина е најголемиот увозник на оружје на Стариот континент.
Податоците на „СИПРИ“ дополнително ја нагласуваат растечката зависност на Европа од САД. 55% од увозот на оружје доаѓа од преку Атлантикот во изминатите пет години, во однос на 35% во претходниот период.
Како што повеќе земји од НАТО ја исполнуваат заложбата на алијансата за минимум 2 отсто од БДП-то издвоени за одбрана, има и повеќе пари за оружје, но Франција не е добро позиционирана да го искористи тоа.
Иако работи многу добро на неевропските пазари, помалку од една десетина од нејзиниот извоз оди за купувачите во Европа, а повеќе од половина од тоа се должи на продажбата на 17 борбени авиони „Rafale“ на Грција.
