Околу 10 милиони евра дадени од родителите се потрошени без транспарентност и отчетност од училиштата
Околу 10 милиони евра дадени од родителите се потрошени без транспарентност и отчетност од училиштата. Доцното изготвување на подзаконски акти од страна на Министерството за образование и наука, со кои ќе се регулира начинот на спроведување на набавките во образовните институции, а кои не подлежат на Законот за јавни набавки, им овозможува на училиштата да не бидат транспарентни за тоа како парите на родителите се троши.
Ова е еден од наодите од истражувањето на Центарот за граѓански комуникации, во рамки на проектот „Заштита од корупција“, финансиски поддржан од Амбасадата на Кралството Холандија.
Истражувањето спроведено во периодот од 01.11.2021 до 31.10.2022 година во 96 основни и средни училишта во 8 општини, го истакнува фактот дека се применуваат набавки за ученичко осигурување, ученички униформи, фотографија, обувки и сл. во постапки за кои не постојат јасно дефинирани правила со што би се овозможил избор на најповолни понуди и најдобра вредност за потрошените пари.
Огласите се објавуваат само за екскурзиите бидејќи за нив Министерството за образование одобрило процедури од 2014 година. Повеќето училишта не можат да објаснат како е направен изборот на фирмите за чии услуги плаќаат родителите. Од истражувањето се посочува дека и во оние училишта кои ги доставиле решенијата за избор од советите на родители не може да се докаже како се избирале разгледаните понуди, односно кој одлучил, од кои фирми да побараат понуди за набавките. .
„Ваквата состојба е последица на доцнењето на Министерството за образование и култура во изготвувањето на подзаконските акти со кои ќе се регулира начинот на спроведување на набавките во образовните институции, а кои не подлежат на Законот за јавни набавки. На овој начин се овозможува училиштата да бидат нетранспарентни и да не одговараат за начинот на трошење пари од родителите. Националната стратегија за спречување на корупција и конфликт на интереси 2021-2025 предвидува Министерството за образование и наука да ги подготви овие подзаконски акти (прописи) веќе во првата половина на 2022 година, со цел да се намалат широките можности за корупција и злоупотреба. од службена положба“, се наведува во извештајот.
Дирекциите на речиси сите училишта се оградуваат од процесот на реализација на овие набавки со тврдење дека парите не ги наплатуваат од родителите, туку дека исплатата се врши директно на избраните фирми. Отсега училиштата беа поделени во две групи. Првата група училишта ги достави бараните информации за видот на набавките и висината на трошоците за нив, додека училиштата од другата група одбија да ги достават бараните информации до КККЦ, целосно оградувајќи се од овој процес.
Ваквата состојба говори за слабата свест за отчетност во однос на овие трошоци и секако целиот процес да се регулира со внатрешен акт, како и да се обезбеди нивна транспарентност и законитост. Во Националната стратегија за спречување на корупција и судир на интереси 2021-2025 година, предвидено е Министерството за образование и наука да ги подготви овие подзаконски акти (прописи) уште во првата половина на 2022 година со цел да се намалат многуте можности за корупција и злоупотреба на службените позиции.
