Носот е почеток на нашиот респираторен систем. Преку него дишеме, но и мирисаме, па затоа е многу важен орган и за нашиот опстанок и за нашето доживување на светот. Важен дел од анатомијата на нашиот нос е носната слузница или првата линија на одбрана од респираторни инфекции.

Назална слузница

Внатрешноста на носот е богата со перфузна слузница и цилии кои го прочистуваат воздухот што го дишеме. Значи, носот е и механички и имунолошки распореден така што нè брани од антигени (предизвикувачи на алергии) и микроорганизми (предизвикувачи на болести). Секој ден човек вдишува повеќе од 100 илјади различни видови микроорганизми и многу ретко се разболува. Првиот одбранбен механизам на имунитетот во контакт со микроорганизми е мукозната мембрана на носот, очите и устата. На овој начин детето најчесто ќе се разболува преку внесување вируси и бактерии.

Затоа е многу важно како функционира оваа слузница.
Респираторните инфекции или настинки се случуваат во текот на целата година, најмногу во есен и зима. По долго, топло лето, децата ги затворавме во групи и училници, каде што воздухот е сув, а просториите се генерално недоволно проветрени. Ова создава плодна почва за развој на инфекции.

Слузницата на носот природно се навлажнува, а по контактот со вируси и бактерии почнува да се произведува природен секрет. Затоа, многу е важно мукозната мембрана да е постојано влажна, односно природно да се навлажнува.

Влажниот и студен воздух го фаворизира создавањето на природен секрет од слуз, додека топлиот и сув воздух го суши. Бактериите лесно се спуштаат на сувите мукозни мембрани и многу брзо се шират. Влажната мукозна мембрана создава природна бариера помеѓу микроорганизмите и телото, па детето уште потешко се разболува.

Затнат нос

Јасно е дека кога мукозната мембрана работи понапорно, се создава секрет. И тој секрет често доведува до блокирање. Назалната конгестија се јавува затоа што мукозните мембрани отекуваат поради воспаление на крвните садови. Насобраните секрети во комбинација со отечени мукозни мембрани го спречуваат нормалното минување на секретот низ носот.

Новороденчиња и затнат нос

Бебињата имаат природно повлажна мукозна мембрана од возрасните, па често можеме да ги слушнеме како ‘рчат кога дишат. Меѓутоа, проблемот настанува кога оваа слузница е исполнета со секрет бидејќи бебињата не знаат да дишат преку устата, туку само преку носот.

Причината за затнат нос кај бебињата може да биде резидуална плодова вода, но само во првите денови по раѓањето, и настинка.

Особено е непријатно кога бебето има затнат нос бидејќи првите проблеми се јавуваат при доење. Тогаш бебињата не можат да дишат, па се јавуваат проблеми, незадоволство и фрустрација и кај бебето и кај мајката. Едноставен тест може да ви помогне да одредите дали вашето бебе има затнат нос. Ставете лажица под носот и видете дали се замаглува при дишењето, ако одговорот е да, време е да му го исчистите носот.

Како да се исчисти носот на новороденчето?

-свртете ја главата на детето настрана
-капнете неколку капки физиолошки раствор на спротивната страна за да се разреди секретот (не прскајте!)
-извадете го секретот од ноздрите со назален аспиратор (ако е бебе од неколку месеци, пробајте прво со рачна пумпа, па дури потоа со додаток за смукање)
-повторете ја постапката со другата ноздра со вртење на главата на бебето на другата страна.

Задолжително исчистете го носот на вашето бебе пред хранење и пред спиење.

Деца и затнат нос

Затнат нос кај децата е исто толку чест како и изгребаните колена. А особено кога ќе тргне во градинка. Имено, честото изложување на разни инфекции понекогаш ја пробива првата линија на одбрана на имунитетот и го полни носот.

Затоа е многу важно децата да научат како сами да го дуваат носот што е можно порано!

Учењето нема да се случи преку ноќ, тоа е процес. Имено, станува збор за спојот на устата и носот и нивните глави, кои мора да бидат совршено координирани за дувањето да биде успешно. Во овој процес на учење децата не само што ќе знаат да го дуваат носот, туку ќе научат и да препознаваат кога носот им е полн и кога е време да го испразнат.

Кога станува збор за постари деца, од две или три години нагоре, носната слузница е редовно изложена на разни напади, па случаите на затнат нос се почести. Првата одбрана е редовно дување на носот и чистење на слузокожата со некаков раствор, а најдобрата превенција е физиолошкото решение.

Влажната назална мукоза е среќна слузница

Редовното навлажнување на носната слузница кога детето оди во градинка може да биде добра превенција од затнат нос.

Превентивното чистење на носот со некоја форма на хипертоничен или хипотоничен раствор ќе ѝ помогне на слузокожата во природното производство на секрет и првата одбрана од микроорганизми. Исто така, ништо не е подобро за мукозните мембрани и респираторниот тракт од тоа да се биде на свеж воздух. Со излегување на свеж воздух, мукозната мембрана реагира со зголемено лачење, а со тоа се зголемува нејзиното чистење. Покрај тоа, редовното пиење доволно количество вода ќе помогне да се одржи влажна слузницата.

Зошто е важно да се исчисти носот?

Затнатиот нос им предизвикува непријатност на децата и бебињата. Освен тоа, премногу грубото „ракување“ со деликатниот нос на бебињата може да доведе до оштетување на кожата, а пред сè до одбивање на детето да соработува.

Затоа, полека и мирно исчистете го носот!

Насобраниот секрет во носот може да предизвика различни проблеми:

-синусна инфекција
-инфекција на средното уво
-воспаление на долниот респираторен тракт
-нарушувања во хранењето (ако е бебе).

Кога да се јавите на лекар?

Како и секогаш, ќе се јавите на лекар кога ќе се зголеми температурата на вашето дете и ако не можете да ја намалите. Дополнително, на почетокот на приспособувањето во градинка добро би било да го известите педијатарот кога ќе започне првото силно течење на носот, за да ве посоветува за потребните чекори.

Кога станува збор за постарите деца, треба да внимавате на зачестеноста на настинките. Имено, доколку детето има сезонска настинка, можно е да се работи за алергија. Иако респираторните инфекции се вообичаени напролет, ако забележите дека очите на вашето дете се насолзуваат кога си игра надвор, можеби станува збор за алергија на полен.

Дополнително, зачестеноста на настинките можеби не е проблем на одењето во градинка, туку на третото уво. Тоа е грутка (топка) од лимфно ткиво лоцирана во носниот дел на фаринксот. Претставува механичка пречка за дишење и може да биде фокус на инфекција каде што бактериите се акумулираат и се шират до средното уво.

Извор