На ЕУ и треба поголем буџет или „ќе умре“

На ЕУ можеби ќе и треба поголем буџет бидејќи се соочува со проблеми, вклучително и помош за Украина и инвестиции во војската, изјави висок функционер на конференцијата во Брисел денеска.

Постојниот буџет на Брисел изнесува нешто повеќе од 1 трилион евра, а Комисијата во јуни следната година треба да ги објави своите планови за следниот седумгодишен период кој завршува во 2034 година.

„ЕУ треба да има „буџет што одговара на нашата амбиција за посилна, поконкурентна и побезбедна Европа“, рече еврокомесарот за буџет Јоханес Хан. „Треба да избегнеме да заглавиме во опсесијата дека буџетот не може да надмине 1% од БНД на ЕУ [Бруто националниот приход]“, додаде Хан „Откако ќе бидеме јасни и ќе се договориме за нашите заеднички приоритети, треба да имаме доволно средства за да се грижиме заеднички потреби“, додаде тој.

Постојните правила го ограничуваат централниот буџет на блокот на околу една стотинка од големината на нејзината вкупна економија – во износ од околу 170 милијарди евра годишно, од кои речиси една третина се трошат за субвенции за фарми и други елементи од Заедничката земјоделска политика на блокот.

Многу членки на ЕУ, исто така, се обидуваат да ги зголемат трошоците за одбрана со оглед на војната во Украина, а релативно сиромашната и богата со земјоделство источна земја, исто така, бара да се приклучи на блокот – нешто што би можело да го чини буџетот на ЕУ околу 136 милијарди евра во следните седум години , според тинк-тенкот Бригел.

ЕУ се согласи на, како што го нарече Хан „најголемиот стимулативен пакет во историјата на нашата Унија“ за време на пандемијата – но има помалку консензус за тоа како да се отплатат стотици милијарди заедничко задолжување на ЕУ генерирано од програмата наречена Следна генерација на ЕУ.

Плановите за собирање нови форми на приходи на ЕУ, врз основа на профитот на компаниите или зелените давачки, не започнаа, делумно поради тоа што оданочувањето е национален прерогатив – и тоа сугерира дека идните барања на Брисел ќе мора да бидат финансирани од земјите-членки кои ќе мора да пишуваат  уште поголеми чекови. Сепак, многу од тие земји на ЕУ самите се соочуваат со растечки буџетски дефицит и се под притисок од Брисел да го вратат под контрола по годините на пандемијата.

Хан ги наведе начините на кои инвестициите во ЕУ можат да помогнат во долгорочен раст – како што е реформата на пазарите на труд во Шпанија и помагањето да се расчисти заостанатиот дел од италијанското правосудство што ги попречуваше деловните инвестиции.

Комесарот, исто така, рече дека би сакал да види порационализиран и поедноставен буџет, наместо мноштво програми кои често се преклопуваат.

„Кога ги распределуваме ресурсите, од суштинско значење е нашиот буџет активно да ги зајакнува основните вредности што не дефинираат“, рече белгискиот министер за надворешни работи Хаџа Лахбиб на настанот, додавајќи дека има „значаен напредок во последните години“ во заштитата на демократијата и владеење на правото преку финансиски алатки на ЕУ.

Ова веројатно беше знак за неодамнешните контроверзи во Полска и Унгарија, каде што ЕУ првично задржа значителни средства поради загриженоста за демократското назадување и независноста на судството.

Важноста на бриселскиот сеф со готовина секако го привлекува вниманието на националните лидери – вклучително и на хрватскиот премиер Андреј Пленковиќ, кој понекогаш се смета за ривал на актуелната претседателка Урсула фон дер Лајен кога новата Комисија ќе биде инсталирана наесен.

„Треба да ја истражиме можноста да имаме поамбициозен буџет“, рече Пленковиќ на присутните на конференцијата. „Иднината на буџетот е иднината на Унијата“.

Португалскиот министер за надворешни работи Пауло Рангел попрецизно го престави проширување на ресурсите на Брисел.

„Ако не го зголемите буџетот, ЕУ ќе умре“, рече Рангел.