Глобалниот долг се зголеми за околу 1,3 трилиони долари во првите три месеци од оваа година, достигнувајќи ново рекордно високо ниво од 315 трилиони долари, според новиот извештај на Институтот за меѓународни финансии (IIF), цитиран од Euronews.
По три последователни квартали на пад, односот на глобалниот долг и БДП ја продолжи својата нагорна траекторија од јануари до март. Според IIF, овој тренд е поттикнат од пазарите во развој, а најголемите зголемувања доаѓаат од Кина, Индија и Мексико.
Зрелите пазари, иако забележуваат помали зголемувања, сепак имаат повисоки нивоа на задолженост од економиите во развој. IIF ги вбројува САД, еврозоната, Јапонија и Велика Британија меѓу нив.
Кај напредните економии, најголем пораст на долгот во овој квартал е забележан во САД и Јапонија, а по нив следат Ирска и Канада. Пад е забележан во Швајцарија и Германија.
Високите камати ги оптоваруваат државните буџети
Гледајќи го долгот по сектор, во овој квартал владините трошоци ги зголемија вкупните вредности на зрелите пазари бидејќи каматните стапки останаа историски високи. Ова може да доведе до зголемување на државниот долг бидејќи се зголемуваат трошоците за задолжување на владите, што доведува до намалување на државните буџети.
Подобрите перформанси во другите сектори, сепак, го олеснуваат државниот долг во неколку напредни економии, според IIF.
„Вкупните нивоа на долгот на развиените пазари останаа општо стабилни во првиот квартал бидејќи намалувањето на трошењето на домаќинствата и нефинансиските бизниси го неутрализираше континуираното зголемување на задолженоста на владата и финансискиот сектор.
Трговските тензии би можеле да ја поттикнат инфлацијата
Гледајќи напред, институтот, исто така, предупреди дека глобалниот долг може дополнително да се зголеми поради „зголемените трговски триењa и геополитичките тензии“.
Тој конкретно истакна дека масовниот кинески извоз на зелена технологија, што ги поттикнува протекционистичките тенденции во Европа, може да доведе до зголемување на долгот.
Доколку Европа одлучи да воведе царини за кинеските производи кои се неопходни за зелената транзиција, веројатно ќе ги зголеми цените на увозните и домашните стоки.
Ова, пак, може да поттикне поширока инфлација, исто така поттикната од глобалната борба за дефицитарни суровини, посочува Euronews.
Друг должнички ризик, според IIF, е дека промената на монетарната политика на ЕУ може да го зајакне доларот. Тоа значи дека на земјите ќе им биде поскапо да ги сервисираат долговите деноминирани во долари.
„Острата промена во политиката… би можела да предизвика поскапување на американскиот долар, да стимулира понатамошен одлив на капитал кон средствата во САД и да изврши дополнителен притисок врз билансите на неамериканските должници со значителен долг во американски долари“, велат од IIF.
Повик за фискална претпазливост
Земјите може дополнително да се втурнат во долгови поради високите каматни стапки, но големите купишта долгови исто така ги зголемуваат таксите, што значи дека земјите можат да се најдат во маѓепсан круг.
Минатиот месец Меѓународниот монетарен фонд, како и IIF, алармираа за товарот на долгот.
„На земјите им требаат одлучни напори за зачувување на одржливите јавни финансии и враќање на фискалните браници“, предупреди институтот.
„Владите мора веднаш да го отстранат наследството од фискалната политика од кризната ера, вклучително и енергетските субвенции, и да продолжат со реформите за да ги задржат зголемените трошоци и истовремено да ги заштитат најранливите“.
Бидејќи во 2024 година се одржуваат големи избори во повеќе од 50 земји, владите се свртуваат кон политиките за намалување на даноците и готовински тек.
Додека се обидуваат да им угодат на гласачите, ММФ предупредува дека креаторите на политиката не треба да ги губат од вид долгорочните цели.