Реакции поради јазична дискриминација и отсуство на службениот турски јазик во верски настан
Обвинувања за јазична дискриминација беа изнесени по верска молитва во Саат џамијата во Гостивар. Дел од верниците реагираа поради целосното изоставување на службен турски јазик, иако тој е официјално признат во рамки на Исламската верска заедница (ИВЗ). Настанот ја отвори темата за нов верско-јазичен конфликт, со акцент на институционалниот однос кон јазичната еднаквост.
Сарач: Јавниот молк значи прифаќање на јазична дискриминација
Претседателот на Движењето за национално единство на Турците, Ердоган Сарач, јавно реагираше преку фејсбук-објава. Тој посочи дека упатил директно барање до имамите, кое било игнорирано.
„Гласно и јавно ги повикав имамите да се обратат барем со неколку реченици на турски. Тој јазик е мајчин за многумина во регионот и е службен во рамки на ИВЗ. Меѓутоа, немаше ниту еден збор. Таквиот однос е класична јазична дискриминација, на која никој не смее да остане рамнодушен.“
Сарач тврди дека ги опоменал верските лица уште за време на молитвата. Но, според него, не следувала никаква промена во однесувањето. Тој го оцени тоа како свесна форма на исклучување. Случајот, вели, ја доведува во прашање јазичната застапеност во ИВЗ.
Изјава на имам без реакција од раководството
Напнатоста, според Сарач, дополнително се зголемила по навредлива изјава на еден од имамите. Тој рекол дека „овде има само месојади“. Сарач посочува дека тоа била сериозна провокација. Посебно затоа што во џамијата бил присутен и реисот Шаќир Фетаи, кој не реагирал на изјавата.
„Имавме ситуација каде што верски претставник изнесе навреда, а највисокиот верски авторитет воопшто не реагираше. Тоа е опасен сигнал. Молкот во такви околности значи толерирање. Тоа е форма на поддршка на јазична дискриминација. Јас нема да прифатам нова покана од ИВЗ под вакви услови.“
Сарач додаде дека заедницата нема да дозволи јазикот да биде понижен на ниту еден верски собир.
Турската заедница: Се крши Статутот, постои системска дискриминација
Во реакција од турската заедница се наведува дека не е првпат службен турски јазик да биде изоставен. Велат дека се работи за систематско игнорирање. Посочуваат и примери од други верски настани, кога јазикот бил исклучен од говорите на ИВЗ.
„Постапката на ИВЗ не е изолиран инцидент. Турскиот јазик свесно и континуирано се изоставува од службени обраќања. Тоа претставува сериозно прекршување на Статутот на институцијата. Јазична дискриминација е реалност. Тоа не е грешка, туку институционален модел на однесување.“
Тие нагласуваат дека верско-јазичен конфликт не смее да се нормализира. Побараа итна интерна ревизија и почитување на јазична застапеност во ИВЗ. Тоа, велат, е клучно за зачувување на мултиетничката рамнотежа.
ИВЗ без официјален став за настанот во Гостивар
До сега, ИВЗ не објави став ниту коментар по повод случувањата. Турската заедница бара од институцијата да го објасни однесувањето на своите претставници. Посочуваат дека ќе ги искористат сите демократски и правни механизми за заштита од јазична дискриминација.
„Не може верска институција да се повикува на братство, а да замолчува кога се понижува еден јазик. Турскиот е службен во ИВЗ. Тоа не е симболика, туку законско право. Очекуваме сериозна и искрена реакција.“
Извор: MKD