Културното наследство на Скопје и неговата околина е историски извор за слоевите различни цивилизации во минатото, но и потенцијал за туристичка промоција и економски развој во иднина. Неговото значење од повеќе аспекти беше актуализирано со научни трудови на конференција што ја организира Институтот за македонска литература во соработка со градот Скопје.
Културното наследство е еден од најсилните адути и за привлекување туристи во земјава, без да им се каже дека во некои археолошки локалитети ќе треба и самите да бидат археолози, односно да ги откриваат античките урнатини обраснати со треви или затрупани со ѓубре.
Улогата на наследството, кое порано се гледало во потесна смисла како симбол на национална гордост, постои за да вклучи пошироки феномени – политички идеи, економски и туристички развој, општествена кохезија, културна разноликост.
Во Скопје и Скопско има 121 заштитено културно добро во категоријата споменици, четири заштитени добра се во категоријата споменични целини (манастирот „Св. Никола“ во селото Љубанци, античкиот град Скупи, Старата скопска чаршија и црковниот комплекс „Св. Димитрија“ во Скопје), како и пет во категоријата археолошки локалитети (урнатините на Маркови кули на Горно Водно, локалитетот Пеленица во Драчево и локалитетот со остатоци од средновековен град Кожле меѓу Петровец и Катланово).
Многу национални институции поседуваат значајни репрезенти на заштитени културни добра, а од Скопје и Скопско има и заштитени нематеријални добра како, на пример, говорот од Скопска Црна Гора – значајно културно наследство заштитено во 2009 година.
Преку европски пари се штити културното наследство
Богатото културно наследство на Македонија, кое опфаќа векови и различни цивилизации е доказ за историското значење на земјата, а влезот во Унијата придонесува кон негова заштита и промоција. Членството создава можности за Македонија да пристапи до значителни фондови и ресурси посветени на зачувување на културата. Преку програми како Европските структурни и инвестициски фондови, Македонија може да добие финансиска поддршка за реставрација и одржување на историски локалитети, музеи и културни институции.
Самото членство во ЕУ ги поттикнува иницијативите за соработка меѓу Македонија и другите земји-членки. Заедничките проекти, размени и партнерства може да го олеснат споделувањето на експертизата и најдобрите практики во управувањето со културното наследство, поттикнувајќи колективни напори за заштита на заедничката историја на регионот.
Членството подразбира и усвојување на заеднички стандарди и регулативи, вклучително и оние поврзани со зачувувањето на културното наследство. Усогласувањето на Македонија со нормите на ЕУ осигурува дека земјата се придржува до меѓународно признатите практики, промовирајќи притоа унифициран пристап за заштита на културното наследство што може да ја подобри неговата заштита.
Скопје – Европска престолнина на културата за 2028 година
За четири години од сега Скопје ќе започне да ја живее титулата што му беше доделена пред неколку месеци – Европска престолнина на културата за 2028 година. Оваа престижна ознака доделена од Европска Комисија е резултат на заедничка работа на Град Скопје, како носител на апликацијата и Министерството за култура како поддршка на проектот.
Од прогласување на титулата Скопје – ЕПК 2028 / Фото: Министерство за култура
Европската димензија што ќе ја добие Скопје во овој процес е двојна. Од една страна, градот ќе добие промоција на меѓународно ниво и од друга страна ќе стане претставник на различни европски култури придонесувајќи за европската културна разновидност. Ова ќе ги зголеми капацитетите на градот за апсорпција на европските фондови и дополнителни директни домашни буџетски вложувања за целосно да блесне и горно да се носи со доделениот статус.
Членството во ЕУ значи заштита на културното наследство
Културното наследство често ги надминува политичките граници, а заедничките напори олеснети со членството во ЕУ можат да помогнат во решавањето на заедничките предизвици, како што се незаконската трговија со културни артефакти и заштита на меѓусебно признатите историски места. Европската Унија дополнително и овозможува на Македонија платформа за културна дипломатија. Ангажирањето во културни размени, фестивали и настани во рамките на ЕУ не само што го промовира културниот идентитет на земјата, туку и го поттикнува разбирањето и ценењето на нејзиното наследство меѓу европските граѓани, зајакнувајќи ги врските на единство и заеднички вредности.
Културата е важна компонента од севкупниот идентитет на државата, а токму почитувањето на различните култури и традиции е една од клучните вредности во ЕУ.
Куќата на Лазар Личеноски / Фото: НГМ
Водејќи се од овие вредности, ЕУ во земјава спроведува проекти што ќе и овозможат на земјава подобро да управува со своите програми за култура и културно наследство во согласност со европските стандарди преку активности насочени кон: реформи за зајакнување на ефективноста и ефикасноста на културната администрација во земјата, подобрување на стратешкото планирање и координација на политиките и програмите во областа на културата, искористување на целосниот потенцијал на културните институции и подобрување на квалитетот на испораката на јавните услуги на корисниците на културните програми.
Во поглед на културата, влезот на Македонија во ЕУ ќе значи огромен потенцијал во заштитата на богатото културно наследство на земјава. Преку пристап до финансирање, заеднички иницијативи, усогласување на стандардите, прекугранична соработка, културна дипломатија, градење на капацитети и применување европски практики за одржлив развој, ЕУ ќе има клучна улога во гаранцијата дека културното наследство на Македонија ќе остане извор на гордост и инспирација за генерациите кои доаѓаат!
Членството во ЕУ придонесува за промоција на културното наследство
Македонија со влезот во Унијата има можност да ги користи програмите за обука, работилниците и иницијативите за споделување на знаења, како и зајакнување на стратегиите за заштита на културното наследство.
Изложба во Сули ан / Фото: Europe House Скопје
Членството во ЕУ придонесува и за одржлив развој на културните места во Македонија. Целта е заштита на културното наследство за идните генерации, истовремено искористувајќи го неговиот потенцијал како економско богатство за локалните заедници. Преку програми како што е Европскиот институт за иновации и технологија (ЕИТ) – Културно наследство и креативни индустрии, земјите-членки имаат можност да се вклучат во заедничко истражување и напори за иновации.
Ова придонесува за развој на иновативни технологии и методологии за зачувување на културното наследство. Членството во ЕУ придонесува за промоција на културното наследство како двигател на туризмот. Препознавањето преку иницијативите на ЕУ привлекува посетители и генерира економски придобивки за земјите-членки преку поддршка на локалните бизниси, создавање работни места и стимулирање на културниот туризам.
Културното наследство во Скопје
Културното наследство на Скопје и неговата околина е историски извор за слоевите различни цивилизации во минатото, но и потенцијал за туристичка промоција и економски развој во иднина. Неговото значење од повеќе аспекти беше актуализирано со научни трудови на конференција што ја организира Институтот за македонска литература во соработка со градот Скопје.
Културното наследство е еден од најсилните адути и за привлекување туристи во земјава, без да им се каже дека во некои археолошки локалитети ќе треба и самите да бидат археолози, односно да ги откриваат античките урнатини обраснати со треви или затрупани со ѓубре.
Улогата на наследството, кое порано се гледало во потесна смисла како симбол на национална гордост, постои за да вклучи пошироки феномени – политички идеи, економски и туристички развој, општествена кохезија, културна разноликост.
Во Скопје и Скопско има 121 заштитено културно добро во категоријата споменици, четири заштитени добра се во категоријата споменични целини (манастирот „Св. Никола“ во селото Љубанци, античкиот град Скупи, Старата скопска чаршија и црковниот комплекс „Св. Димитрија“ во Скопје), како и пет во категоријата археолошки локалитети (урнатините на Маркови кули на Горно Водно, локалитетот Пеленица во Драчево и локалитетот со остатоци од средновековен град Кожле меѓу Петровец и Катланово).
Многу национални институции поседуваат значајни репрезенти на заштитени културни добра, а од Скопје и Скопско има и заштитени нематеријални добра како, на пример, говорот од Скопска Црна Гора – значајно културно наследство заштитено во 2009 година.
