Бетовен: Решението за мистеријата за неговата смрт се крие во неговата… коса

Високите нивоа на олово откриени во автентичните прамени од косата на Лудвиг ван Бетовен сугерираат дека композиторот имал труење со олово, што можеби придонело за болести што ги претрпел во текот на неговиот живот, вклучително и глувост, според новото истражување.

Покрај губењето на слухот, славниот класичен композитор имал повторливи гастроинтестинални тегоби во текот на животот, доживеал два напади на жолтица и се соочил со тешка болест на црниот дроб.

Се верува дека Бетовен умрел од заболување на црниот дроб и бубрезите на 56-годишна возраст. Но, процесот на разбирање што ги предизвикало неговите многубројни здравствени проблеми е многу посложена загатка, загатка за која дури и самиот Бетовен се надевал дека лекарите на крајот ќе можат да ја решат.

Композиторот изрази желба неговите болести да се проучат и да се споделат така што „доколку е можно, барем светот ќе се помири со мене по мојата смрт“.

Меѓународен тим на истражувачи тргна пред речиси една деценија делумно да ја исполни желбата на Бетовен со проучување на прамени од неговата коса. Користејќи ДНК анализа, тимот утврди кои навистина му припаѓаат на композиторот, а кои се измамнички, и го секвенционираше геномот на Бетовен со анализа на неговите автентицирани наоди.

Наодите, објавени во извештајот од март 2023 година, открија дека Бетовен имал значителни генетски фактори на ризик за заболување на црниот дроб и инфекција со хепатитис Б пред неговата смрт. Но, резултатите не дадоа никакви сознанија за основните причини за неговата глувост, која започна во неговите 20-ти години, или за неговите гастроинтестинални проблеми.

Геномот на Бетовен беше јавно достапен, поканувајќи ги истражувачите ширум светот да ги истражат долготрајните прашања за здравјето на Бетовен.

Во меѓувреме, научниците продолжуваат фигуративно да ги разгледуваат автентицираните прамени од косата на Бетовен со чешел со фини заби, исфрлајќи изненадувачки сознанија.

Покрај високите концентрации на олово, најновите наоди покажаа арсен и жива кои остануваат заробени во влакната на композиторот речиси 200 години по неговата смрт, се вели во новото писмо објавено во понеделникот во списанието Clinical Chemistry. И сознанијата би можеле да обезбедат нови прозорци не само за разбирање на хроничните здравствени заболувања на Бетовен, туку и за комплицираните нијанси на неговиот живот како композитор.

Заплеткана мрежа открива олово

Кристијан Рајтер, сега пензиониран заменик директор на Центарот за судска медицина на Медицинскиот универзитет во Виена, претходно го проучувал Хилер Лок, примерок од долга коса што му се припишува на Бетовен. Тој е автор и објавен на труд во 2007 година, откако утврдил дека има високи нивоа на олово во косата, и сугерирал дека олово може да придонесе за глувоста на композиторот и потенцијално неговата смрт.

Во пресврт, студијата за геномско секвенционирање од 2023 година откри дека Хилер Лок не му припаѓа на Бетовен, а всушност тоа е примерок од коса од жена. Но, во тоа време истражувачите не ги тестираа новоавтентицираните примероци на коса на Бетовен за олово.

Така остана прашањето: Дали Бетовен имал труење со олово?

Беше многу вообичаено за време на животот на Бетовен луѓето да собираат и чуваат прамени коса од саканите или познатите луѓе, рече Вилијам Мередит, проучувач на Бетовен и коавтор на студијата на геномската анализа и најновата студија од 2023 година.

Поновите истражувања открија неверојатно високи нивоа на олово во двата примерока: 64 пати повеќе од очекуваното ниво во праменот Берман и 95 пати од очекуваното ниво во праменот Халм-Тајер.

„Овие нивоа се сметаат за труење со олово“, рече водечкиот автор на студијата Надер Рифаи, професор по патологија на Медицинскиот факултет Харвард и директор за клиничка хемија во детската болница во Бостон. „Ако влезете во која било соба за итни случаи во Соединетите Држави со овие нивоа, веднаш ќе бидете примени и ќе подлежите на хелатна терапија“.

Дијагностицирање на Бетовен

Зголемените нивоа на олово како оние откриени во косата на Бетовен „вообичаено се поврзани со гастроинтестинални и бубрежни заболувања и намален слух, но не се сметаат за доволно високи за да бидат единствена причина за смрт“, напишаа авторите на студијата. Бидејќи истражувачите немаат примероци од косата од порано во животот на Бетовен, невозможно е да се разбере кога започнало труењето со олово, рече Мередит.

Авторите на студијата не веруваат дека труењето со олово е единствено одговорно за смртта или глувоста на Бетовен. Но, тој доживеал симптоми на труење со олово во текот на неговиот живот, вклучувајќи губење на слухот, грчеви во мускулите и бубрежни абнормалности, рече Рифаи.

И двата прамени содржеле зголемено ниво на арсен и жива, околу 13 до 14 пати од очекуваното количество, според студијата.

Коавторот на студијата Пол Џането, вонреден професор на Катедрата за лабораториска медицина и патологија и лабораториски директор на клиниката Мајо, ја изврши анализата на примероците и рече дека никогаш не видел толку високи нивоа на олово.

Но, Рифаи рече дека видел споредливи нивоа на олово кога спроведе истражување во две села во Еквадор каде што главната трговија е глазурање плочки со олово од батерии. Селаните доживеале ментални доцнења, губење на слухот и хематолошки абнормалности, кои се вообичаени кај заболување на црниот дроб, рече тој.

Изложеност на олово во текот на животот на Бетовен

Во моментов, нема разбирање за просечната количина на олово во телата на луѓе како Бетовен кои живееле во Виена во текот на 19. век, рече Рифаи.

Тој рече дека се надева оти ќе има пристап до старите прамени коса што луѓето ги имаат од нивните семејства за да го одреди основното ниво на населението во тоа време, бидејќи нема документација.

Но, како Бетовен завршил со толку многу олово, како и арсен и жива, во неговото тело? Супстанциите најверојатно се акумулирале во текот на децении од животот на композиторот преку храна и пијалоци, рече Рифаи.

Бетовен бил познат по тоа што го фаворизирал виното, понекогаш пиел по едно шише дневно, а и оловизирано вино. Вообичаена практика која датира од пред најмалку 2.000 години, создавањето на оловизирано вино вклучува додавање на оловен ацетат како засладувач и конзерванс, рече Рифаи. Во тоа време, оловото се користело и во производството на стакло за да им даде на стаклените садови појасен и привлечен изглед.

Бетовен, исто така, сакаше да јаде риба, а во тоа време, реката Дунав беше одличен извор на индустрија, што значи дека отпадот завршуваше во истата река што беше извор на риба фатена за консумирање – и дека рибата најверојатно содржела арсен и жива, рече Рифаи.

Извештајот го означува првиот пат кога се воспоставени нивоа на олово за Бетовен и укажува на друга можна причина за откажување на бубрезите на Бетовен во месеците пред неговата смрт и откажување на црниот дроб што го доживеа на крајот од неговиот живот, рече Мередит.

Труењето со олово се чини дека е четвртиот фактор што придонел за неговото откажување на црниот дроб, освен гените кои го предиспонирале Бетовен кон заболување на црниот дроб, неговата инфекција со хепатитис Б и неговата склоност кон пиење алкохол, рече Мередит.

Поврзување на здравјето и музиката на Бетовен

Композиторот напишал писмо до своите браќа во 1802 година, барајќи од неговиот лекар, Јохан Адам Шмит, да ја утврди и сподели природата на неговата „болест“ откако Бетовен умрел. Писмото е познато како тестамент Хајлигенштат.

Но, документите што ги чуваше омилениот лекар на Бетовен, кој почина 18 години пред неговиот пациент, се изгубени.

Во писмото до неговите браќа од 1802 година, Бетовен признал колку безнадежно се чувствувал како музички композитор кој се бори со губење на слухот, но неговата работа го спречила да си го одземе животот. Тој рече дека не сака да замине „пред да ги создадам сите дела за кои почувствував потреба да ги компонирам“.

„Луѓето велат: ‘музиката е музика, зошто треба да знаеме нешто од овие работи?’ Но, во животот на Бетовен постои врска помеѓу неговото страдање и музиката“, рече Мередит.

На 7 мај се одбележа 200-годишнината од првата изведба на славната Деветта симфонија на Бетовен, која во голема мера се смета за негово најголемо дело и негова последна симфонија. Целосно глув во тоа време, Бетовен беше на сцената како еден од диригентите, но на оркестарот му беше наложено да го следи диригирањето на пријателот на Бетовен, кој исто така беше на сцената. Концертот го одбележа еден од најпобедничките моменти во животот на Бетовен, а пејачките го свртеа да се соочи со толпата додека ракоплескаа и мавтаа со марамчињата кон саканиот музичар, рече Мередит.

Но, на крајот на ноќта Бетовен ги собрал тројцата негови пријатели кои му помогнале да го организира концертот. Она што прво изгледаше како вечера за да ги награди своите пријатели, всушност резултираше со тоа што Бетовен викаше и ги обвини дека го измамиле за пари.

Испадот беше ироничен, имајќи предвид дека Бетовен бил инспириран додека работел на Деветтата симфонија делумно од поемата „Ода на радоста“ на Фридрих Шилер, а заклучните теми на симфонијата вклучуваат живеење во мир и хармонија еден со друг, рече Мередит. Но, над една скица што Бетовен ја направи за Деветтата симфонија, тој го вклучи францускиот збор за очај.

„Кога ќе погледнете наназад во неговиот живот, тоа е живот кој е толку полн со очај. Тој стана глув. Никогаш не нашол жена која би можел да ја сака. Уште од мал имал страшни проблеми со стомакот. Навистина му беше тешко да ги одржува односите со луѓето“, рече Мередит. „Ако разбирате колкава болка имаше и паранојата што ја доживеа од глувоста, тоа ја прави целата приказна за Деветтата симфонија многу посложена“. (Си-Ен-Ен)