Собрание: Изгласана недоверба за пет членови на Судски совет

Македонското собрание по неколкучасовна расправа им изгласа недоверба на петмина членови на Судскиот совет избрани од парламентот, откако мнозинството пратеници ја поддржаа интерпелацијата на Весна Дамева, Павлина Црвенковска, Миљазим Мустафа, Тања Чачарова-Илиевска и Селим Адеми.

Аргументите за ваквата одлука беа дека  „членовите на Судскиот совет имале значителен придонес во загрозување на независноста, професионалноста и угледот на судството и придонеле за падот на довербата на граѓаните кон судството“. Исто така се смета дека тие ја занемариле и не ја извршувале својата функција во работата на Советот, а поради изгласаната недоверба, го губат легитимитетот да учествуваат и одлучуваат во работата на Судскиот совет. 

Зад иницијативата, поднесена на 7 февруари, застанаа 67 пратеници од владејачкото мнозинство. Пратеничката група на Левица пред седницата се изјасни дека ќе ги поддржи интерпелациите, бидејќи „мора да се прати порака до судството, дека одговорност мора да има веднаш“. Но, изгласувањето на интерпелациите не значи оставки за овие пет члена на Судскиот совет. 

Борба за владеење на правото или удар врз правосудниот систем 

Драган Ковачки од ВМРО-ДПМНЕ во името на предлагачите, посочи дека Судскиот совет станал полигон за партиски инсталации и алатка за заштита на криминалот на СДСМ и ДУИ. Изгласаната интерпелација не значи дека по автоматизам им престанува функцијата на овие членови на Судскиот совет. Токму затоа, пратеникот на ВМРО-ДПМНЕ, Антонијо Милошоски порача дека по изгласаните интерпелации би било демократски зрело членовите на Судски совет да си поднесат оставки.

Додека власта ја бранеше интерпелацијата со теза дека таа е „клучен момент во борбата за владеење на правото и довербата во институциите“, од опозициската СДСМ сметаат дека се врши удар врз правосудниот систем.

„На членовите на Судскиот совет, одговорност може да утврдува само Судскиот совет, затоа, поднесените интерпелации како механизам за политичка контрола на Собранието над субјектите кои што ги кажав претходно е преседан и недозволен акт во една демократска држава“, рече пратеникот на СДСM, Оливер Спасовски. Пратениците на СДСМ и Европскиот фронт не учествуваа во понатамошната расправа. 

„Проблемот нема да се реши со интерпелациите“ 

„Проблемот нема да се реши со интерпалцијата, на ваков начин само се продлабочува проблемот и се прави опасен преседан кој ќе има далекусежни последници и по судството и по државата“, порача членката на Судскиот совет, Весна Дамева.

Таа вели дека изминатиот период континуирано одредени луѓе од политиката се обидуваат да ја омаловажат, изнесувајќи невистини и небулози. „Се спореше мојата стручност и компетентност, и на сето тоа не реагирав пред се да го зачувам угледот на Судскиот совет. Бев спремна дека вие политичарите ќе ги користите сите средства и начини да не девалвирате нас, носителите на судска власт, кои не ви одговараме. Не дојдов да се правдам и заштитам себе си, дојдов да застанам на страната на владеење на правото“, истакна Дамева, отфрлајќи ги наводите од интерпелацијата. 

„Интерпелацијата е недозволена“ 

Еден час пред интерпелацијата седница одржа Судскиот совет. Членката на Судскиот совет, Тања Чачарова – Илиевска во изјава за новинарите оцени дека „интерпелацијата против петте членови на Судскиот совет, кои што ги избира Собранието е недозволена“.

„Не само што не е дозволена, туку овој акт претставува преседан во досегашната парламентарна демократија на Северна Македонија. Повеќе од 30 години досега ниту еднаш не се случило Собрание да поднесе интерпелација на член на Судскиот совет“, вели таа. 

Со поднесената интерпелација само за петте членови на Судскиот совет, не е повредена само една од темелните вредности на уставниот поредок, поделбата на власта на законодавна, извршна и судска власт, туку е повредено е и основното начело на еднаквост на членовите на Советот. „Законот за Судски совет не прави разлика помеѓу членовите во зависност од тоа дали се избрани од редот на судиите или се избрани од Собранието, а со тоа се прави дискриминација помеѓу членовите на Судскиот совет што е недозволиво. Пратениците кои што се претставници на законодавната власт треба, исто така, да ги почитуваат Уставот, законите и меѓународните договори, кои што токму Собранието ги ратификува и да постапуваат согласно нив“, рече Чачарова Илиевска. 

Ова тело коешто изминативе месеци е во фокусот на јавноста, по бројните  внатрешни турбуленции, но и по најавите на премиерот Христијан Мицкоски дека е потребно негово распуштање,неодамна побара да престанат притисоците врз нив. Тие оценија дека секој обид за поткопување на независноста на судската власт во Северна Македонија, преку притисок против членовите на Судскиот совет и судиите, претставува директна закана за независноста и демократијата на државата и владеење на правото во Северна Македонија.

Советот е составен од 15 члена, од кои осум члена ги избираат судиите од своите редови, петмина ги избира Собранието од кои двајца на предлог на претседателот на државата. По функција членови на Советот се претседателот на Врховниот суд и министерот за правда, кои учествуваат во работата на Советот без право на глас. Мандатот на избраните членови трае шест години со право на уште еден избор. 

Законот за судски совет во членот 31 пропишува шест основи за разрешување на членови на Судски совет.  На член на Судски му престанува мандатот ако му е истечен, на негово барање, ако е разрешен од судија, осуден е со правосилна судска пресуда за кривично дело злоупотреба на службена должност и овластување во вршење на функцијата, ако му се утврди трајна неспособност за вршење на функцијата или пак е избран на друга јавна функција.

Владејачката коалиција иницираше носење на нов закон за Судски совет.