Иранскиот напад врз Израел внесе нова вознемиреност на нафтените пазари кои веќе беа зафатени од регионалните тензии, но аналитичари нагласуваат дека не е јасно дали е неизбежен траен скок на цените.
Цените на нафтата веќе се зголемија како резултат на иранскиот напад, при што референтната северноморска сурова нафта брент се затвори во петокот на цена од 90,45 долари за барел.
Цените се очекува дополнително да се зголемат по денешното повторно отворање на пазарите, можеби до 95 долари за барел, иако е прерано да се каже дали тие ќе останат покачени, рече кувајтскиот експерт за нафта Камел ал-Харами во изјава за западни медиуми.
„Сликата не е јасна за иднината. Не знаеме дали и како Израел ќе одговори и дали Иран исто така ќе прибегне кон запирање на испораките на нафта како одговор“, рече тој.
Исламската република е седми најголем производител на сурова нафта во светот во 2022 година и има трети по големина докажани резерви на нафта зад Венецуела и Саудиска Арабија, според Управата за енергетски информации на САД.
Иран, исто така, има низа начини да предизвика хаос на пазарите, вклучително и попречување на поморскиот сообраќај преку Ормутскиот теснец и притисок врз земји како Ирак да го намалат снабдувањето, рече Харами.
„Има неколку сценарија. Стравот е дека Иран ќе престане да извезува нафта или ќе ги нападне нафтените постројки“, рече Харами.
Последиците од шестмесечната војна меѓу Израел и Хамас во Газа — заедно со другите геополитички жаришта како Украина — веќе ги зголемија цените на нафтата во последниве месеци.
Од ноември, бунтовниците Хути во Јемен спроведуваат кампања на напади врз бродови во Црвеното Море.
Тие велат дека ова е во знак на солидарност со Палестинците во Газа, каде што во израелските воени операции загинаа најмалку 33.729 луѓе, главно жени и деца, според Министерството за здравство на територијата управувано од Хамас.
Во јануари, американските и британските сили започнаа одмазднички напади против Хутите, што ги влоши стравувањата за протокот на нафта од производителите во Заливот.
„Широко распространетите очекувања дека Иран ќе го таргетира Израел како одговор на нападот на Дамаск на 1 април врз неговиот конзулат веќе се одговорни за дел од порастот на цената на нафтата забележан во последните недели, што значи дека секое понатамошно влијание ќе биде „ограничено и краткотрајно“, изјави американскиот експертот за цени на нафтата Анас ал-Хаџи.
Оле Хансен, шеф на стоковната стратегија во Saxo Bank, исто така рече дека цените на суровата нафта „веќе вклучувале премија за ризик“ пред Иран да нападне со ракети и беспилотни летала.
Понатамошните зголемувања на цените речиси исклучиво ќе зависат „од случувањата во близина на Иран околу Ормутскиот теснец“ кој го поврзува Заливот со Индискиот Океан, рече Хансен.
Иранските државни медиуми во саботата објавија дека иранската револуционерна гарда запленила контејнерски брод „поврзан со ционистичкиот режим (Израел)“ во близина на теснецот, низ кој поминува повеќе од една петтина од светската потрошувачка на нафта секоја година, според американската Управа за енергетски информации.
Сепак, досега немаше големо нарушување во сообраќајот и снабдувањето со нафта, факт на кој аналитичарите укажаа во објаснувањето зошто мислеа дека дури и ако цените скокнат, тие нема да останат на тоа ниво долго време.
„Стравовите од зголемени тензии на Блискиот Исток можат да направат цената на нафтата да порасне на краток рок“, рече Елен Валд, енергетски аналитичар и автор на историјата на саудискиот нафтен гигант Арамко.
„Но, доколку не се случи нешто што ќе го запре протокот на нафта од Персискиот Залив на значителна временска рамка, што е многу малку веројатно, тоа нема да биде економски погубно“.
Сценаријата што би можеле да доведат до долгорочно зголемување на цената – како што е израелски напад врз инфраструктурата за производство или извоз на нафта во Иран што резултира со големи прекини – остануваат „исклучително неверојатно“, рече таа.