27 март 2024

Би-Би-Си

Американскиот претседател Џо Бајден и неговите соработници веќе со недели го губат трпението со начинот на кој Израел ја води војната во Појасот Газа.

Од недела во недела, тие ги интензивираа своите пораки за да го изразат своето незадоволство кон Израел и пошироко во светот.

Одлуката на Америка да гласа за последната резолуција на Советот за безбедност на Обединетите нации за итен прекин на огнот покажува дека Бајден прекршил - силните зборови не се доволни.

Израел е оставен без дипломатска заштита кога станува збор за водење војна и ова е значаен чекор.

Позицијата на Америка ја покажува и длабочината на јазот што се отвори меѓу Белата куќа и израелскиот премиер Бенјамин Нетанјаху.

Нетанјаху одговори на одлуката на најважниот сојузник на Израел.

Тој ја осуди одлуката на САД да не го користат ветото, велејќи дека тоа им наштети на воените напори и напорите за ослободување на заложниците заробени од Хамас на 7 октомври минатата година.

Бајден и неговите највисоки функционери би можеле да ги сфатат тие забелешки како израз на крајна неблагодарност на Израел.

Бајден е длабоко приврзан за Израел, себеси се нарекува ционист и на израелскиот народ му пружи емотивна поддршка, како и сета воена и дипломатска помош што и е потребна на нивната земја од 7 октомври минатата година.

Тој бара ослободување на заложниците, како и уништување на Хамас како воена сила.

Но, Бајден сака Израел да го направи тоа, како што рече, „на вистински начин“.

Во разорните први недели од војната, Бајден го предупреди Израел да не биде заслепен од бес, како што беше Америка по нападите на Ал Каеда на 11 септември 2001 година.

Американскиот претседател отпатува во Израел, ги тешеше семејствата на жртвите од нападите на Хамас, па дури и го прегрна Нетанјаху со кого никогаш немал лесни односи.

Бајден и неговиот државен секретар Ентони Блинкен, кој го посети Израел шест пати од 7 октомври, постојано му порачуваа на Израел да го почитува меѓународното хуманитарно право, кое вклучува обврска за заштита на цивилите.

На почетокот на војната, додека се подготвуваа тие први американски предупредувања, Нетанјаху им вети на Израелците, како што рече, „моќна одмазда“.

Оттогаш, повеќе од 30.000 Палестинци, претежно цивили, се убиени од оружјето главно испорачано од САД.

Со Газа во урнатини, глад на палестинските цивили и изгледи за многу повеќе мртви во израелската офанзива на Рафа во јужниот дел на Газа, се чини дека на Бајден му е доста од игнорирањето на неговите совети.

Израел тврди дека ги почитува законите на војната и негира дека ја блокира хуманитарната помош за жителите на Газа.

Но, се насобраа докази дека Израелците не ја кажуваат вистината, а децата умираат од глад, иако се во близина на големите залихи на храна во Израел и Египет.

Американците и остатокот од светот можеа да ги видат доказите презентирани од ОН и хуманитарните агенции дека Газа е на работ на гладување.

Војската на САД ја отфрла помошта по воздушен пат и гради привремено пристаниште преку Атлантикот за да може резервите да стигнат до Газа по море, а Израел пушта само мали количини низ пристаништето Ашдод, модерен терминал за контејнери на само половина час возење северно од Газа.

Одлуката да не се стави вето на резолуцијата за прекин на огнот за време на светиот муслимански месец Рамазан е исто така обид на Американците да ги отфрлат обвинувањата дека ги овозможиле акциите на Израел.

Одлуката уследи откако Нетанјаху силно ги отфрли плановите на администрацијата на Бајден да најде начин да ја помине најтешката криза на Блискиот Исток во последните децении.

Американците се обидуваат да покажат дека има граници кога станува збор за неказнивоста на Израел од меѓународниот притисок.

Резолуциите на Советот за безбедност обично се сметаат дека имаат сила на меѓународното право.

Израел сега мора да одлучи дали ќе ја почитува резолуцијата, која беше поздравена и од Хамас и од палестинскиот претставник во ОН.

Коалициската влада на Нетанјаху се потпира на поддршката на еврејските ултранационалистички екстремисти.

Тие ќе го повикаат да ја игнорира резолуцијата. Ако го стори тоа, САД ќе мора да одговорат.

Ако зборовите веќе не се доволни, најголемата моќ со која располага Бајден е да го контролира воздушниот пренос на оружје во Израел, десетиците летови на огромни транспортни авиони што ја носат муницијата што Израел ја користи во војната, како и онаа што ќе му треба да продолжи неговиот план за проширување на копнената војна на Рафа.

Американско-израелскиот сојуз е длабок - во 1948 година, претседателот Хари Труман ја призна независноста на Израел 11 минути откако беше прогласена - но понекогаш е нефункционална.

Кризи се случуваат кога Израел им пркоси на желбите на американските претседатели и им штети на она што тие го гледаат како интереси на САД.

Ова не е првпат Бенјамин Нетанјаху да ги налути „костимите“ во Белата куќа.

Тој го прави тоа речиси редовно откако првпат стана премиер на Израел во 1996 година.

Но, неговиот пркос кон САД никогаш не бил толку долг или горчлив, а ниту една криза во долгиот сојуз меѓу САД и Израел не била толку сериозна како онаа што се разви за време на речиси шестмесечната војна во Газа.

Џереми Боуен - уредник на Би-Би-Си