Грчката влада ќе го кандидира осудениот градоначалник од Албанија Белери за Европскиот парламент

Грчката владејачка партија направи особено спорен избор за учество на европските избори во јуни: Фреди Белери, затворениот новоизбран градоначалник на градот Химара на албанската ривиера. Тој ќе биде кандидат на Нова демократија за изборите во Европскиот парламент.

Затворањето на Белери е крупна тема во Грција бидејќи тој е етнички Грк, а тензиите меѓу Атина и Тирана околу неговото притворање сега се закануваат да влијаат на напорите на Албанија за пристапување во ЕУ. За Грците, Белери е жртва на измислени политички обвиненија, додека за Албанците тој е застрашувачка личност, поврзана со вооружените бунтови на етничкото грчко малцинство. Тој, исто така, нашироко се смета за клучен противник на албанската влада во борбата околу запленувањето на имотите што им припаѓаат на етничките Грци околу Химара.

За конзервативната партија Нова демократија на премиерот Кирјакос Мицотакис, изборот на Белери за кандидат на гласањето во Европскиот парламент значи деликатна политичка пресметка. Поддржувајќи го затворениот етнички Грк, Нова демократија може да се пофали со своите патриотски ингеренции и да се обиде да се спротивстави на напливот на поддршка за екстремно-десничарските партии, вклучително и националистичкото Грчко решение и ултраортодоксната партија Победа.

„Кандидатурата на Белери има многу тешка симболика. Сите оние кои се навистина заинтересирани – а не само зборуваат за правата на грчкото етничко малцинство во Албанија, го разбираат тоа“, рече Мицотакис во четвртокот на прес-конференција во Брисел.

Од друга страна, изборот на човек со матно минато кој отслужува двегодишна затворска казна за купување гласови тешко дека е без ризици. Како прво, тоа  повторно ќе ги разгори долгогодишните незадоволства со Тирана и ќе ги вознемири поддржувачите на проширувањето на ЕУ, кои тврдат дека Нова демократија го труе процесот со носење на билатералниот спор околу владеењето на правото на европско ниво.

Имајќи предвид дека местата одат кај кандидатите кои ќе добијат најголема поддршка од народот, постојат сите шанси Белери, кој беше осуден на две години зад решетки во март, да добие место во Европскиот парламент. Во јунските избори се очекува да доминира Нова демократија.

Грчкото Министерство за надворешни работи  претпазливо ја води политичката игра со Белери  изразувајќи „силна резервираност“ за неговата кандидатура, изјавија неколку официјални лица за „Политико“.

„Одлуката за кандидатурата на Белери мораше да ја одмери изборната добивка за владејачката партија Нова демократија од една страна, наспроти односите со Албанија и мнозинството европски партнери на Грција од друга страна“,  рече Лукас Цукалис, професор на Sciences Po во Париз. „Одлуката што ја донесе грчкиот премиер покажува дека вагата конечно се сврте во корист на првиот  фронт“.

Белери беше избран за градоначалник на Химара, бастион на етничката грчка заедница, на локалните избори на 14 мај минатата година. Тој беше уапсен само два дена претходно додека, наводно, нудел 40.000 албански леки (390 американски долари во тоа време) за да купи осум гласови. На крајот, Белери го победи кандидатот на социјалистите Јорго Горо со 19 гласа разлика, но не можеше да положи заклетва додека беше приведен.

Неговите поддржувачи инсистираат дека тој е жртва на политичка замка поставена од социјалистите на премиерот Еди Рама. Тоа е идеја што самиот Рама ја отфрли како „заблуда“. Белери протестираше тврдејќи дека е невин.

„Со лажно криминално досие, без докази, без други сведоци, освен еден кој бил поткупен од полицијата, со наместен судија, во стаклен кафез без комуникација со мојот адвокат, албанскиот суд денеска ме осуди на две години во затвор“, се вели во соопштението.

Атина ја притиска Тирана за негово ослободување за да положи заклетва дури и ако тоа се случи во затвор, но досега безуспешно.

Сомнежите на Албанија за Белери се длабоки, честопати тврдејќи дека тој бил вмешан во иредентистичка милитантна терористичка мрежа. Во 1995 година – по нападот во кој загинаа двајца албански војници – тој беше уапсен и осуден во Грција на три години условна казна за соучесништво во поседување оружје. Неговата наводна вмешаност во овие активности беше постојано истражувана од албанското правосудство – во 1994, 2005 и 2015 година – но без докази против него. Белери обезбеди докази, вклучувајќи го и неговиот пасош со печат, дека бил на Кипар кога се случил нападот во 1994 година.

Во меѓувреме, Горо, градоначалникот на Химара, исто така беше уапсен во април под обвинение за корупција. Белери го обвини дека произведувал лажни документи за да добие државно земјиште и да создаде одморалиште. За вршител на должноста градоначалник е назначена Блерина Бала од групата социјалисти.

Грција тврди дека случајот на Белери треба да се гледа како европска загриженост, а не како билатерална работа, бидејќи зборува за владеење на правото во земја која се стреми да се приклучи на ЕУ. Атина, исто така, инсистира на тоа дека на патот за пристапување во ЕУ Албанија мора да го почитува грчкото малцинство.

Прашањето ги заостри односите на Грција со некои нејзини сојузници во ЕУ, особено со Берлин, кога германскиот канцелар Олаф Шолц јавно зборуваше за кандидатурата на Албанија за ЕУ ​​и покрај приговорите на Атина. Во ноември, Грција предупреди на состанокот на Советот на постојани претставници на ЕУ дека е подготвена да ја блокира Албанија доколку не ги почитува правата на Белери.

„Во моментов, Американците и Европејците не се убедени дека случајот Белери е прашање на демократија, владеење на правото и кршење на човековите права“, напиша Агелос Сиригос, доцент по меѓународно право на Универзитетот Пантеон и пратеник на Нова демократија. 

Никос Андрулакис, водач на социјалистичката партија ПАСОК, рече дека стратегијата на Нова демократија тешко дека ѝ помогнала на грчката заедница во Химара.

„На грчкото малцинство му е потребен Белери за градоначалник на Химара. Ова требаше да биде приоритет на владата, но маката на Мицотакис да го запре губењето гласови на десничарските партии го наведе да се справи со работите на овој начин“, рече тој.

Марилена Копа, професорка по компаративна политика на Универзитетот Пантеон, рече дека потегот на Грција е „популистички, опортунистички и кусоглед“. (Политико)