Бидејќи нашето небо е полно со толку многу чуда, застрашувачки е да се замисли што се случува кога никој не гледа. Затоа астрономите беа воодушевени кога се случи сателит да се соочи на вистинскиот пат во вистинско време кога се случи ретка експлозија во вселената.
Џиновската ерупција осветли цела галаксија позната како М82, оддалечена 12 милиони светлосни години од Земјата. Мислејќи дека две неутронски ѕвезди кои се судруваат можеби ја предизвикале експлозијата, астрономите веднаш барале последен сјај – но немало ниту еден. Тие сфатија дека овој интензивен излив на гама-зраци мора да потекнува од една, супермоќна неутронска ѕвезда, пишува Би-Би-Си.
Неутронските ѕвезди се остатоци од масивни ѕвезди, кои се осум пати помасивни од Сонцето, откако ќе експлодираат во супернова. Наместо да се претворат во црна дупка, остатоците формираат многу компактни сфери со силни магнетни полиња.
Но, магнетните полиња на набљудуваната неутронска ѕвезда се суперсилни, што ја прави магнетар: екстремно магнетна неутронска ѕвезда. Со магнетни полиња над 10.000 посилни од просечните неутронски ѕвезди, магнетарите ги имаат најсилните магнетни полиња измерени во целиот универзум и испуштаат енергија преку џиновски одблесоци.
Тоа беше еден од овие екстра-галактички блесоци што сателитот INTEGRAL на ESA го сними во ноември 2023 година. Експлозијата траеше само една десетина од секундата – но во рок од 13 секунди до астрономите ширум светот беше испратено предупредување за експлозија на гама-зраци.
„Веднаш сфативме дека ова е специјално предупредување. Експлозиите на гама зраците доаѓаат од далеку и од каде било на небото, но овој излив дојде од светла блиска галаксија“, рече д-р Сандро Мерегети од Националниот институт за астрофизика, Италија, главен автор на студијата објавена во списанието Nature.
Тимот на Мерегети веднаш зеде набљудувања од телескопот базиран на Земјата и вселената, но тие не забележаа никакви сигнали од видлива светлина, рендгенски зраци или гравитациски бранови. INTEGRAL сними уникатен и минлив момент кој не остави никакви траги.
Без овие траги, најверојатниот одговор зад експлозијата е објаснувањето на мега-магнетните неутрони – што го прави ова прва потврда за магнетарниот блесок надвор од Млечниот Пат.
Во изминатите 50 години, научниците идентификуваа само три џиновски ерупции кои потекнуваат од магнетар во нашата галаксија. Едниот, во 2004 година, беше толку силен што влијаеше на горниот дел од атмосферата на Земјата на ист начин како сончевите блесоци.