Дали цената на струјата ја загрозува германската индустрија?

Надвор се минусни февруарски температури, но во леарницата се чувствува топлина. Течниот метал се транспортира над главите на работниците до местото каде што се истура и лади. Леарницата Лесник во источната германска покраина Саксонија произведува за Ауди, БМВ и Порше. Директорот Макс Јанковски е загрижен за иднината на своите 85 вработени: „Ме боли стомак од сегашните цени на струјата. Ова е голема неизвесност“.

На чело на компанијата, која постои 176 години, бил и неговиот дедо. Преживеале економски кризи и војни. Но, Јанковски е загрижен за иднината.

Високи цени на енергијата

Леарницата Лесник не е изолиран случај. Уве Рајнеке, генерален директор на производителот на челик Фералпи Стал, кој вработува 850 работници, за ДВ вели дека мора да го прекине производството на неколку дена. Менаџерката на производителот на челик „Георгмариенхите“, Ен-Мари Гросман, вели дека нејзините 6.000 вработени моментално работат само ноќе и за време на викендите, кога струјата е поевтина.  

Двата производители на челик користат електрична енергија за топење руда, за што се потребни големи количини. Само една челичарница годишно троши струја колку град со 150.000 жители. 

Срцето на индустријата 

Челичарницата и железарницата се срцето на индустријата, бидејќи тие произведуваат важен основен материјал - метали од кои потоа се прават автомобили, мостови и шини. Минатата година, Германската комора за индустрија и трговија (ДИХК) анкетираше 300 компании кои се големи потрошувачи на електрична енергија за својот „Барометар за енергетска транзиција“ за степенот до кој тие ги постигнуваат своите цели во енергетската транзиција кон чисти извори на енергија и заштита на климата. Дури 45 отсто од компаниите планираат да го намалат производството или да го преселат во странство поради високите трошоци за енергија.

Осцилации на цените

Цената на струјата експлодираше во 2022 година. Индустриската цена на струјата се состои од давачки и даноци, како и трошоци за електричната мрежа. Германија исто така произведува електрична енергија во електрани на гас. По рускиот напад врз Украина во февруари 2022 година, протокот на руски гас во земјата нагло опадна, а цената се зголеми. Во меѓувреме, цената на индустриската електрична енергија падна на предвоеното ниво. 

Цени на индустриската струја во Германија од 2014 до 2024 година

Пад на меѓународната конкурентност? 

Ахим Деркс, заменик директор на Германската индустриска и трговска комора, за ДВ вели дека енергијата во Германија е меѓу најскапите во светот и дека Германија како место за производство во однос на енергијата не е конкурентна ниту во Европа ниту во светот.

САД имаат значително пониски цени на енергијата. Киловат-час во 2023 година чинеше 7 центи, а во Германија 20 центи. Во исто време, во Кина цената беше осум центи. Ова доаѓа од истражувањето објавено од Баварската економска асоцијација.

Во 2022 година, германските цени на енергијата беа малку над европскиот просек. Големите индустриски потрошувачи плаќаа околу десет отсто повеќе од европскиот просек. Ако се земат предвид средните потрошувачи, тогаш сликата е уште поповолна – тие ја плаќаа европската просечна цена. Но, тоа беше година во која цените во сите европски земји вртоглаво пораснаа поради рускиот напад врз Украина, поради што тоа е лоша основа за споредба. 

Тешко е да се споредува 

Цената на индустриската електрична енергија варира во зависност од браншата, големината на компанијата и користењето на енергијата, бидејќи има и различни олеснувања за цената на електричната енергија или користењето на енергетската мрежа. Сигурно е дека пекарница плаќа поинаква цена од леарница.

Исто така, тешко е да се споредат цените на електричната енергија на меѓународно ниво. Конечната цена за потрошувачот зависи и од куповната моќ во една земја, забележува Леонард Пробст од Институтот за соларни енергетски системи Фраунхофер: „Не се споредува, на пример, ниту цената на лебот во Германија и Бугарија“. Затоа, бројките даваат само груба ориентација и мора да се гледаат со претпазливост.

Иден развој 

Макс Јанковски од леарницата Лесник ни покажува куп кокс пред фабричката хала. Тука уште се произведува на традиционален начин. Но, секоја употреба на фосилни горива во Германија и во Европската Унија е оптоварена со дополнителен данок на емисиите на јаглерод диоксид. Намерата е да се зголемат цените на производите кои се произведуваат на начин кој ѝ штети на климата. Ова го прави производството базирано на кокс непрофитабилно на долг рок. 

Движење на цените на индустриската струја во Германија, ЕУ, Франција и САД  

Затоа Јанковски сака да се префрли од кокс на други извори на енергија, но цената на струјата го загрижува: „Сакаме во иднина процесот на топење да го направиме со помош на струја, но токму тоа сега ми изгледа како меч со две острици“. Тој додава дека како компанија со средна големина им е потребна помош за трансформација.

Леонард Пробст од Институтот за соларна енергија Фраунхофер и Свантје Фидлер, научен директор на Форумот за еколошко-социјална пазарна економија, очекуваат цената на електричната енергија да се стабилизира, па дури и да опаѓа поради дополнителната изградба на обновливи извори на енергија. Но, дали тоа ќе се случи доволно брзо за компании како леарницата Лесник?

Во предизборната кампања за предвремените парламентарни избори во Германија, бројни партии ветуваат стабилизација, па дури и намалување на даноците за енергија и компензација за енергетските мрежи.